Είδαμε στα προηγούμενα τεύχη τι είναι η διάβρωση και η ηλεκτρολυτική διάβρωση. Πώς μπορούμε τώρα να προστατεύσουμε τα δίκτυά μας; Ας ξεχωρίσουμε την προστασία σε εξωτερική και εσωτερική. Τι εννοώ; Εξωτερική είναι η προστασία των σωλήνων από το περιβάλλον, εσωτερική από διάβρωση μέσα στη σωλήνα από το υγρό που κυκλοφορεί.
Για την εξωτερική σας παραπέμπω γενικά στον υπάρχοντα κανονισμό δικτύων αερίων καυσίμων (ΦΕΚ Β 963/15.7.2005). Ο πολύ πρόσφατος αυτός κανονισμός δίνει όλες τις αναγκαίες οδηγίες για την προστασία πολύ ευαίσθητων δικτύων, όπως αυτά των αερίων καυσίμων.
Τι λέει λοιπόν. Λέει για τις ορατές σωληνώσεις: Χαλυβοσωλήνες γαλβανισμένες και χαλκοσωλήνες δεν χρειάζονται καμία προστασία αρκεί τα στηρίγματά τους να φέρουν πλαστικό παρέμβυσμα για να μην έρχονται σε επαφή δύο διαφορετικά μέταλλα, το μέταλλο του στηρίγματος με το μέταλλο του σωλήνα. Για τους μαύρους σιδηροσωλήνες ζητά ένα καλό επιμελημένο βάψιμο. Πολύ απλά πράγματα δηλαδή. Στις διελεύσεις μέσω τοίχων ή πατωμάτων, ζητά να τοποθετείται φουρώ, συνήθως πλαστικό, και το κενό μεταξύ της σωλήνωσης και του φουρώ να γεμίζει με σιλικόνη σκληρυνόμενη ή άλλο παρόμοιο υλικό. Σε κάθε περίπτωση να μην υπάρχει επαφή μεταξύ σωλήνας και επιχρίσματος ή τοιχοποιίας.
Στα τυχόν εντοιχισμένα τμήματα να χρησιμοποιούνται σωλήνες με επικάλυψη από τον κατασκευαστή με μανδύα πλαστικό ή την τοποθέτηση ειδικού εύκαμπτου πλαστικού συρρικνούμενου σωλήνα γύρω από τη σωλήνωση πριν τον εντοιχισμό της ή τέλος την περιτύλιξή του με πλαστική ταινία ΡΕ ή γενικά με πισόπανα που να εξασφαλίζουν μια αδιάβροχη επένδυση της σωλήνας και την μη επαφή της με το επίχρισμα. Ίδιες οδηγίες και για τυχόν ενδοδαπέδια τοποθέτηση ή και υπόγεια θαμμένη εγκατάσταση. Ειδικά για τυχόν θαμμένη εγκατάσταση ζητά και κάτι παραπάνω αν το μήκος του θαμμένου τμήματος είναι πάνω από 5 m. Τι είναι αυτό; Ας το δούμε. Σε μια εγκατάσταση ενός κτιρίου κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια διαρροή ρεύματος προς κάποια σωλήνωση. Απαιτείται λοιπόν όλες οι σωληνώσεις να γιεώνονται προς αποφυγή ατυχήματος. Αν τώρα ένα τμήμα μιας σωλήνωσης είναι θαμμένο κανονικά δεν συμβαίνει τίποτε λόγω της εξωτερικής αδιάβροχης προστασίας. Εάν όμως υπάρχει κάποια ατέλεια; Η σωλήνωση λοιπόν δεν θέλουμε να γίνει γειωτής. Άρα πριν και μετά το θάψιμο πρέπει να βάζουμε από ένα μονωτικό σύνδεσμο. Πρέπει δε να γειώνουμε κάθε τμήμα πριν ή μετά το θάψιμο στη γείωση του κτιρίου. Αν τώρα το θαμμένο τμήμα είναι πολύ μεγάλο, καλό είναι να το προστατεύουμε και καθοδικά. Κάθοδος είναι ο αρνητικός πόλος μιας πηγής συνεχούς ρεύματος. Αν λοιπόν τον θετικό πόλο μιας ειδικής συσκευής καθοδικής προστασίας (περιλαμβάνει μετασχηματιστή παραγωγής χαμηλής τάσης και ανορθωτή) γειώσουμε και συνδέσουμε τον αρνητικό πόλο (κάθοδο) της σωλήνωσης, σε κάθε τυχόν αστοχία της μόνωσης λόγω της αρνητικής τάσης, θα προσελκυσθούν θετικά ιόντα (μέταλλα) που θα επιμεταλώσουν τη σωλήνωση αντί να την φθείρουν. Βεβαίως ζητά την τοποθέτηση άμμου κάτω, πλάι και πάνω από τη σωλήνα για να μην τραυματιστεί η μόνωση από τυχόν πέτρες.
Αν τηρηθούν αυτές οι απλές οδηγίες δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε.
Για την εσωτερική προστασία τώρα. Ποτέ μην χρησιμοποιήσετε γαλβανισμένο εξάρτημα σε μαύρη σωλήνα ή το αντίθετο. Ο συνδυασμός αυτός είναι ιδανικός για την καταστροφή μιας σιδερένιας σωλήνωσης.
Επίσης οι παλαιού τύπου χαλυβδοσωλήνες κατά ΕΛΟΤ 268, 269 με τη ραφή που προεξείχε στο εσωτερικό, παρουσίαζαν ευαισθησία στο σημείο της ραφής.
Ο τύπος αυτός έχει πλέον καταργηθεί, ωστόσο κυκλοφορούν ακόμη τέτοιες σωλήνες. Μην τις χρησιμοποιείτε λοιπόν. Στην ίδια περίπου τιμή θα βρείτε το νέο τύπο κατά ΕΛΟΤ ΕΝ 10255, ανοπτημένο με ξυρισμένη ραφή.
Δεν κάνει, σημείωσα, να χρησιμοποιείτε μαύρο εξάρτημα σε γαλβανισμένη σωλήνα. Πολύ περισσότερο μην συγκολλάτε γαλβανισμένους σωλήνες. Η συγκόλληση καταστρέφει το γαλβάνισμα και η περιοχή αυτή είναι ιδανική για διάβρωση. Στους χαλκοσωλήνες χρησιμοποιείτε πάντοτε εξαρτήματα τριχοειδούς συγκόλλησης ή πίεσης. Αποφεύγετε σε όλους τους τύπους σωλήνων τις κάμψεις με εσωτερική ακτίνα μικρότερη από το 20πλάσιο της διαμέτρου, για δε τους μαλακούς χαλκοσωλήνες μικρότερη από το 5πλάσιο της διαμέτρου. Χρησιμοποιήστε εξάρτημα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους γαλβανισμένους σιδηροσωλήνες. Για σωληνώσεις αερίων καυσίμων η ακτίνα δεν πρέπει να είναι μικρότερη του 100πλάσιου της διαμέτρου, με εξαίρεση τους μαλακούς χαλκοσωλήνες έως Φ22 που η διάμετρος της κουλούρας τους ειναι και το όριο της κάμψης.
Όλα τα ανωτέρω ισχύουν για να αποφευχθούν τοπικά ηλεκτρολυτικά φαινόμενα. Επειδή δε σε κάθε ηλεκτρολυτικό φαινόμενο πρέπει να κλείνει ένα κύκλωμα εάν μια σωλήνωση (συνήθως χαλύβδινη) φθαρμένη, θέλουμε να αντικαταστήσουμε με άλλλου υλικού (συνήθως χαλκού) ας παρεμβάλουμε μονωτικούς συνδέσμους για να αποφύγουμε τη μεταλλική συνέχεια των δύο υλικών της σωλήνωσης.
Η τοποθέττηση φθειρόμενων ράβδων μαγνησίου πριν από τα boiler ή τους θερμοσίφωνες παραγωγής ζεστού νερού χρήσης παρέχει μια πρόσθετη προστασία, είναι όμως αμφιλεγόμενη η χρησιμότητά τους σε κλειστά στεγανά κυκλώματα θέρμανσης.
Για κάθε εγκατάσταση ισχύει βέβαια η υποχρέωση κάθε εγκαταστάτη να χρησιμοποιεί πιστοποιημένα για την ποιότητά τους υλικά.
Πριν κλείσω, δύο λόγια για τους πλαστικούς σωλήνες. Είναι σωλήνες χωρίς βέβαια κανένα πρόβλημα διάβρωσης ή ηλεκτρόλυσης.
Έχουμε όμως πολλά άλλα που θέλουν προσοχή, όπως η μεγάλη διαστολή τους, η γήρανση του υλικού τους (ιδίως εάν είναι εκτεθειμένοι στον αέρα και πολύ περισσότερο στο φως), η προσκόλληση στα τοιχώματά τους εστιών μικροοργανισμών. Για πόσιμο νερό πρέπει να έχουν ειδική πιστοποίηση. Ας σταματήσω εδώ μιας και το άρθρο αφορά τη διάβρωση και την ηλεκτρόλυση.
