Από τον φοροτεχνικό της ΟΒΥΕ, κ. Χρήστο Μπακογιάννη
Φορολογικές έννοιες που άπτονται του επαγγέλματος και που πρέπει να γνωρίζουν οι συνάδελφοι, καθώς και όλες τις αλλαγές που επήλθαν στη φορολογία εισοδήματος κάνει γνωστές στους συνδέσμους και κατ’ επέκταση στους συναδέλφους, ο φοροτεχνικός της ΟΒΥΕ κ. Χρήστος Μπακογιάννης, μέσω του κειμένου που ακολουθεί.
Σημειώνουμε ότι η παρουσίαση όλων αυτών των θεμάτων έγινε στην περασμένη ολομέλεια της ΟΒΥΕ στο Αγρίνιο.
ΓΕΝΙΚΑ
Η μελέτη των τεχνικών επιχειρήσεων, προϋποθέτει την γνώση και αποσαφήνιση των παρακάτω εννοιών:
α. Εργολαβία.
Σύμφωνα με το άρθρο 681 του Α.Κ., εργολαβία είναι η σύμβαση μίσθωσης έργου, κατά την οποία ο μεν εργολάβος υποχρεούται σε εκτέλεση του έργου, ο δε εργοδότης σε καταβολή της αμοιβής, που συμφωνήθηκε. Κατά συνέπεια τα βασικά στοιχεία της έννοιας της εργολαβίας, με τα οποία διακρίνεται αυτή από άλλες παραπλήσιες συμβατικές σχέσεις και ιδίως από τη σύμβαση μίσθωσης εργασίας και τη σύμβαση πώλησης, είναι: η εκτέλεση έργου, η απόληψη αμοιβής και η σύναψη συμφωνίας.
β. Υπεργολαβία.
Υπεργολαβία έχουμε όταν ο εργολάβος αναθέτει την εκτέλεση του έργου που έχει αναλάβει ή ένα μέρος του έργου, σε κάποιο άλλο πρόσωπο, τον υπεργολάβο, ο οποίος αναλαμβάνει την κατασκευή του έναντι ορισμένης αμοιβής, χρησιμοποιώντας εργάτες, οι οποίοι μισθοδοτούνται και αμείβονται από αυτόν (τον υπεργολάβο).
γ. Εργολάβος.
Εργολάβος ή εργολήπτης τεχνικών έργων είναι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει ως κύρια επαγγελματική απασχόλησή του, την εργολαβική εκτέλεση τεχνικών έργων, δηλαδή οικοδομικών, λιμενικών, υδραυλικών, οδοποιίας, γεφυροποιίας, σιδηροδρόμων και έργων υπαίθρου γενικά, άσχετα αν διατηρεί ή όχι επαγγελματική στέγη.
δ. Εργολαβικές επιχειρήσεις.
Είναι εκείνες οι επιχειρήσεις που έχουν ως αντικείμενο την εκτέλεση εργασιών, για την κατασκευή τεχνικού έργου που συνδέεται με το έδαφος. Συνεπώς στην έννοια του εργολάβου, δεν περιλαμβάνονται, κατ΄ αρχήν, οι προμηθευτές οικοδομικών προϊόντων, οι οποίοι ασκούν εμπορική ή βιοτεχνική επιχείρηση, έστω και αν αυτοί, κατά τις συναλλακτικές συνήθειες, εκτός από την πώληση των προϊόντων της επιχείρησής τους εκτελούν και την παρεπόμενη εργασία της τοποθέτησής τους στο πλαίσιο του όλου εκτελούμενου έργου. Τούτο συμβαίνει γιατί το κύριο στοιχείο, στις περιπτώσεις αυτές, είναι η πώληση του είδους και όχι η ανάληψη κατασκευής έργου.
ε. Τεχνικά έργα.
Ως τεχνικά έργα νοούνται τα οικοδομικά έργα, τα λιμενικά, τα υδραυλικά, οδοποιίας, γεφυροποιίας, σιδηροδρόμων και γενικά έργα υπαίθρου και όχι η κατασκευή βιομηχανικών και βιοτεχνικών προϊόντων (Σ.τ.Ε. 1582/64, 227/1961 και Φορ. Εφοριών Αθηνών 2504/74). Στην περίπτωση οικοδομικών έργων, εργολαβικές εργασίες, ειδικότερα, είναι εκείνες που αφορούν τις κατεδαφίσεις, εκσκαφές θεμελίων, κατασκευής μπετόν αρμέ, λιθοδομές, αμμοκονιάμματα, ξυλουργικές εργασίες, υδροχρωματισμούς και ελαιοχρωματισμούς, διακοσμήσεις, εγκαταστάσεις ανελκυστήρων κ.λπ. που έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία συστατικών μερών του ακινήτου.
στ. Υλικά.
Το Σ.τ.Ε. με την 792/1982 απόφασή του δέχεται ότι, ως χρησιμοποιούμενα υλικά λογίζονται μόνο τα υλικά για το έργο αυτό καθ΄ αυτό, δηλαδή εκείνα που ενσωματώνονται σ΄ αυτό για την υλική διαμόρφωσή του, και όχι τα κάθε είδους εφόδια, τα οποία δεν ενσωματώνονται στο έργο αυτό καθαυτό, αλλά χρησιμοποιούνται για την κίνηση του παραγωγικού μηχανισμού της οικείας εργολαβικής επιχείρησης, όπως είναι τα καύσιμα, τα λιπαντικά των μηχανημάτων κ.λπ.
Τέλος, οι τεχνικές επιχειρήσεις διακρίνονται:
α) Στις οικοδομικές, που ασχολούνται με την κατασκευή και πώληση οικοδομών, δηλαδή αυτοτελών οικοδομών, διαμερισμάτων, πολυκατοικιών, καταστημάτων κ.λπ., είτε με ανάθεση των οικοδομικών εργασιών σε εργολάβους για λογαριασμό τους είτε με απευθείας ανέγερση των οικοδομών από τις ίδιες (αυτοεπιστασία κ.λπ.). Οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει να διακρίνονται από τις επιχειρήσεις μεταπώλησης ακινήτων, οι οποίες περιορίζονται στην αγορά και πώληση ετοίμων οικοδομών και
β) στις κυρίως τεχνικές, που ασχολούνται με την κατασκευή τεχνικών έργων για λογαριασμό τρίτων, δημοσίων φορέων ή ιδιωτικών εταιριών (δημόσια έργα, ανέγερση φραγμάτων, κατασκευή δρόμων κ.λπ., ιδιωτικά έργα ως κατασκευές ακινήτων κ.λπ.).
ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
1. Φορολογία εισοδήματος (Ν.2238/1994)
Ο Φορολογικός νόμος Ν.2238/1994 στο άρθρο 34 διακρίνει τις τεχνικές επιχειρήσεις στις εξής κατηγορίες, ανάλογα με το αντικείμενο εργασιών:
• Οικοδομικές επιχειρήσεις.
• Εργοληπτικές επιχειρήσεις δημοσίων τεχνικών έργων.
• Εργοληπτικές επιχειρήσεις κατασκευής ιδιωτικών – τεχνικών έργων.
1.2. Εισόδημα επιχειρήσεων που ασχολείται με την εργοληπτική κατασκευή δημόσιων και ιδιωτικών τεχνικών έργων
Το καθαρό κέρδος των πιο πάνω επιχειρήσεων δηλαδή αυτών που ασχολούνται με την εργοληπτική κατασκευή δημόσιων ή ιδιωτικών τεχνικών έργων γενικώς, καθώς και εκείνων που ασχολούνται με την εκτέλεση μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, εξευρίσκεται τεκμαρτώς με τη χρήση Σ.Κ.Κ. επί των ακαθάριστων εσόδων.
Ακαθάριστα έσοδα σε δημόσια κ.λπ. τεχνικά έργα.
Τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την εργολαβική κατασκευή τεχνικών έργων ή την εκτέλεση μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων του Δημοσίου, Δήμων και Κοινοτήτων, δημοσίων επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων, οργανισμών ή επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας και των ΝΠΔΔ γενικώς είναι τα εργολαβικά ανταλλάγματα που πιστοποιούνται με τους σχετικούς λογαριασμούς μέσα στη χρήση, μειωμένα κατά τα ποσά που παρακρατούνται λόγω εγγυήσεων καλής εκτέλεσης των έργων, τα οποία φορολογούνται στη χρήση που εισπράχθηκαν.
Ακαθάριστα έσοδα επιχειρήσεων ιδιωτικών τεχνικών έργων.
α) Για επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εργολαβική κατασκευή τεχνικών έργων, ή οικοδομών (βιομηχανοστάσια, λοιπές επαγγελματικές εγκαταστάσεις) την εκτέλεση μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων σε ιδιώτες, ως ακαθάριστα έσοδα λαμβάνεται η αξία του έργου που εκτελέστηκε στη χρήση.
β) Για επιχειρήσεις που εκτελούν ιδιωτικά τεχνικά έργα κ.λπ. κατά τα παραπάνω, χωρίς τη χρησιμοποίηση ίδιων υλικών, ως ακαθάριστα έσοδα λαμβάνεται η αξία του έργου που έχει εκτελεσθεί κατά την διάρκεια της χρήσης, χωρίς να υπολογισθεί η αξία των υλικών.
1.3. Εξεύρεση καθαρών κερδών οικοδομικών και τεχνικών επιχειρήσεων
Τα καθαρά κέρδη των οικοδομικών και τεχνικών επιχειρήσεων, εξευρίσκονται με τη χρήση Σ.Κ.Κ. επί των ακαθάριστων εσόδων όταν οι εργασίες λαμβάνουν χώρα σε νεόδμητες κατασκευές (καινούργια κτίρια) ως εξής μέχρι 31/12/2006:
α. Δεκαπέντε τοις εκατό (15%) για τις επιχειρήσεις που ανεγείρουν οικοδομές.
β. Δέκα τοις εκατό (10%) για τα έσοδα από δημόσια τεχνικά έργα, που εκτελεί ο εργολάβος, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη αν χρησιμοποιεί ή όχι δικά του υλικά.
γ. Δώδεκα τοις εκατό (12%) για τα έσοδα από ιδιωτικά τεχνικά έργα, που ο εργολάβος χρησιμοποιεί δικά του υλικά και
δ. Είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) για τα έσοδα από ιδιωτικά τεχνικά έργα που ο εργολάβος δεν χρησιμοποιεί δικά του υλικά.
1.4. Προσαύξηση των πιο πάνω Σ.Κ.Κ.
Οι πιο πάνω Σ.Κ.Κ. προσαυξάνονται στις πιο κάτω περιπτώσεις:
100%: Στην περίπτωση που η επιχείρηση δεν τηρεί τα προβλεπόμενα από τον Κ.Β.Σ. βιβλία ή στοιχεία ή τηρεί βιβλία κατώτερης κατηγορίας.
Μέχρι 60%: Στην περίπτωση που οι εμφανιζόμενες ως πραγματοποιηθείσες δαπάνες κατασκευής στα βιβλία της, βρίσκονται σε προφανή δυσαναλογία προς το πραγματικό κόστος. Δεν υπάρχει προφανής δυσαναλογία όταν η διαφορά μεταξύ δαπανών και πραγματικού κόστους είναι μέχρι 20% του πραγματικού κόστους κατασκευής.
Σε κάθε άλλη περίπτωση δηλαδή επισκευές συντηρήσεις και βελτιώσεις σε υφισταμένη εγκατάσταση άσχετα αν είναι νέα κατασκευή εφόσον δεν προκύπτει ότι συνιστά τεχνικό έργο τα καθαρά κέρδη προσδιορίζονται λογιστικά δηλαδή (έσοδα-έξοδα)
1.5. Αλλαγές στο Άρθρο 34 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος βάσει του Ν.3522/2006 ισχύει από 1/1/2007
4. Τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων, των εργολάβων και υπεργολάβων που ασχολούνται με την εργοληπτική κατασκευή δημόσιων ή ιδιωτικών τεχνικών έργων, γενικώς, καθώς και των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την εκτέλεση μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, εξευρίσκονται ως εξής:
α) Για τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εργολαβική κατασκευή τεχνικών έργων ή την εκτέλεση μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων του Δημοσίου, δήμων και κοινοτήτων, δημόσιων επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων, οργανισμών ή επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, καθώς και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, γενικώς, ως ακαθάριστα έσοδα λαμβάνονται τα εργολαβικά ανταλλάγματα που πιστοποιούνται με τους οικείους λογαριασμούς κατά τη διάρκεια της χρήσης, τα οποία μειώνονται με τα ποσά των εγγυήσεων καλής εκτέλεσης που αντιστοιχούν σε αυτά και τα οποία θεωρούνται έσοδα της χρήσης μέσα στην οποία αποδίδονται.
β) Για επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εργολαβική κατασκευή ιδιωτικών τεχνικών έργων ή οικοδομών ή την εκτέλεση μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων σε ιδιώτες, ως ακαθάριστο έσοδο λαμβάνεται η αξία του έργου που εκτελέστηκε κατά τη διάρκεια της χρήσης.
γ) Για την εκτέλεση έργου χωρίς τη χρησιμοποίηση ίδιων υλικών, ως ακαθάριστο έσοδο λαμβάνεται η αξία του έργου που έχει εκτελεστεί κατά τη διάρκεια της χρήσης χωρίς να υπολογιστεί η αξία των υλικών.
5. Τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων, που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο, προσδιορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 δηλαδή προσδιορίζονται πλέον λογιστικά (έσοδα-έξοδα) , εφόσον τηρούνται επαρκή και ακριβή βιβλία και στοιχεία δεύτερης ή τρίτης κατηγορίας του Κ.Β.Σ. Σε περίπτωση εξωλογιστικού προσδιορισμού των καθαρών κερδών τότε μόνο ισχύουν οι πιο κάτω συντελεστές καθαρού κέρδους, οι οποίοι εφαρμόζονται στα αντίστοιχα, κατά περίπτωση, ακαθάριστα έσοδα:
α) Για τα δημόσια τεχνικά έργα των περιπτώσεων α΄ και γ΄ της προηγούμενης παραγράφου, δέκα τοις εκατό (10%) στα ακαθάριστα έσοδα που ορίζονται στην παράγραφο αυτή.
β) Για τα ιδιωτικά τεχνικά έργα της περίπτωσης β΄ της προηγούμενης παραγράφου, δώδεκα τοις εκατό (12%) στα ακαθάριστα έσοδα που προσδιορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 30.
γ) Για τα ιδιωτικά έργα της περίπτωσης γ΄ της προηγούμενης παραγράφου, είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) στα ακαθάριστα έσοδα που προσδιορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 30.
Σε περίπτωση μη επίδειξης στον έλεγχο ή μη τήρησης βιβλίων και στοιχείων ή τήρησης βιβλίων κατώτερης κατηγορίας του Κ.Β.Σ. ή ανακρίβειας των τηρούμενων βιβλίων, οι πιο πάνω συντελεστές καθαρού κέρδους διπλασιάζονται, ενώ σε περίπτωση ανεπάρκειας των βιβλίων προσαυξάνονται κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%).
Επίσης, όταν τα βιβλία κρίνονται ανεπαρκή ή ανακριβή, εφαρμόζονται οι διατάξεις των τριών τελευταίων εδαφίων της παραγράφου 2 του άρθρου 32.»
2. Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων (Π.Δ. 186/1992)
2.4. Χρόνος έκδοσης φορολογικών στοιχείων
Ο χρόνος έκδοσης των φορολογικών στοιχείων αξίας των τεχνικών έργων ή εγκαταστάσεων, δε συνδέεται με το χρόνο έκδοσης των δελτίων αποστολής με τα οποία διακινήθηκαν υλικά προς το έργο, αλλά με την ολοκλήρωση, παράδοση ή επιμέτρηση του έργου και συγκεκριμένα εκδίδεται:
Περαιτέρω, από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 3, 12, 13 και 19 του Κ.Β.Σ. προκύπτουν τα εξής:
α. Απόδειξη σε εκτέλεση τεχνικού έργου ή εγκατάστασης:
– Κατά την παράδοση του έργου ή της εγκατάστασης και πάντως πριν από το τέλος της διαχειριστικής περιόδου για το έργο που έχει εκτελεστεί.
β. Τιμολόγιο τεχνικών έργων
Για τα ιδιωτικά τεχνικά έργα :
– Σε ένα μήνα από την προσωρινή επιμέτρηση και εντός της ίδιας φορολογικής περιόδου (Φ.Π.Α.) που έγινε η επιμέτρηση.
– Αν δεν έχει γίνει επιμέτρηση, κατά την παράδοση του έργου, άρθρο 12 § 15.
– Εάν δεν παραδοθεί το έργο μέχρι το τέλος της χρήσης, τιμολογείται το τμήμα του έργου που έχει εκτελεστεί.
Για τα δημόσια τεχνικά έργα:
Εκδίδεται τιμολόγιο για τα πιστοποιούμενα εργολαβικά ανταλλάγματα, εντός της χρήσης. Το τιμολόγιο αυτό εκδίδεται στο χρόνο της πιστοποίησης και μέχρι το τέλος της χρήσης.
α) Όταν εκτελείται ένα νέο τεχνικό έργο με υλικά του εργολάβου, πρέπει να εκδίδεται τιμολόγιο πώλησης ή Α.Λ.Π., γιατί πρόκειται για παραγωγή και πώληση αγαθού (τεχνικού έργου).
β) Όταν εκτελείται ένα τεχνικό έργο με υλικά του κύριου του έργου, δηλαδή του ιδιοκτήτη, εκδίδεται τιμολόγιο ή απόδειξη παροχής υπηρεσιών, γιατί πρόκειται για προσφορά υπηρεσιών κατασκευής τεχνικού έργου.
γ) Όταν γίνονται επισκευές, συντηρήσεις ή βελτιώσεις τεχνικών έργων ή εγκαταστάσεων, λαμβάνει χώρα παροχή υπηρεσιών, εφόσον χρησιμοποιούνται υλικά του εργολάβου και η αξία τους δεν υπερβαίνει το 1/3 της συνολικής αμοιβής, οπότε εκδίδονται τιμολόγια ή αποδείξεις παροχής υπηρεσιών.
Επίσης επειδή δημιουργείται πρόβλημα και με το δεδομένο ότι τα δελτία αποστολής άλλοτε απευθύνονται (σωστά ) προς το εργοτάξιο (για τον κατασκευαστή του έργου) , άλλοτε προς τον κύριο του έργου , άλλοτε τα υλικά φθάνουν στο χώρο του έργου από τους προμηθευτές κατ’ εντολή των εργολάβων και θεωρητικά όταν δεν έχουν παραδοθεί δελτία αποστολής στο κύριο του έργου θα έπρεπε να εκδοθεί τιμολόγιο – δελτίο αποστολής , διευκρινίζεται ότι αρκεί η έκδοση τιμολογίου και μόνο , χωρίς δηλαδή να απαιτείται να εκδοθεί συγχρόνως και Δ.Α. ή συνενωμένο τιμολόγιο – δελτίο αποστολής.
Ακόμα επειδή δημιουργούνται προβλήματα , πότε είναι θεωρημένο και πότε αθεώρητο, αναφέρεται ότι δεν απαγορεύεται η χρήση του ίδιου στελέχους με τον τίτλο ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ , το οποίο εφόσον είναι θεωρημένο , μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όλες τις περιπτώσεις εκτέλεσης τεχνικών έργων ή εγκαταστάσεων (με ή χωρίς υλικά του εργολάβου).
Ως τεχνικά εργα ή εγκαταστάσεις για το χρόνο έκδοσης των τιμολογίων τεχνικών έργων, θεωρούνται οι: Εργασίες κατασκευής σκυροδέματος (μπετόν αρμέ) , δόμησης , υδραυλικές εγκαταστάσεις κ.λ.π.
3. Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.)
ΘΕΜΑ: Παροχή οδηγιών για την ορθή εφαρμογή διατάξεων του άρθρου του N. 3522/2006 (ΦΕΚ. 276/Α/ 22-12-2006), σχετικά με την επέκταση εφαρμογής μειωμένου συντελεστή σε παροχή υπηρεσιών.
Σε συνέχεια της εγκυκλίου 1003149/174/50/Α0014/ΠΟΛ. 1006/10.1.2007 με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις των άρθρων 20, 21, 22, 23, 24, και 25 του N. 3522/2006 (ΦΕΚ 276/Α/22.12.2006), παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 23.
Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού ορίζεται ότι από 1.1.2007 εφαρμόζεται μειωμένος συντελεστής (9%) στις κατωτέρω υπηρεσίες:
• Ανακαίνιση και επισκευή παλαιών ιδιωτικών κατοικιών (νέα παράγραφος 17 στο Παράρτημα ΙΙΙ, Β΄ Υπηρεσίες του Κώδικα ΦΠΑ).
Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής, σύμφωνα με την οποία υπάγεται στο μειωμένο συντελεστή η ανακαίνιση και επισκευή των παλαιών ιδιωτικών κατοικιών, εκτός των υλικών των οποίων η αξία υπερβαίνει το 1/3 της συνολικής αξίας, παρέχονται οι ακόλουθες διευκρινίσεις:
Ιδιωτική κατοικία είναι το ακίνητο το οποίο χρησιμοποιείται για την κατοικία προσώπων, ή στην περίπτωση που η επισκευή γίνεται σε κενό ακίνητο, αυτό έχει κατασκευαστεί για να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία.
Κατά συνέπεια δεν περιλαμβάνονται ακίνητα τα οποία χρησιμοποιούνται για επαγγελματική στέγη, ή στα πλαίσια ξενοδοχειακής εκμετάλλευσης, όπως εκμετάλλευση ξενοδοχείων, ή ενοικιαζομένων δωματίων. Διευκρινίζεται ότι ακίνητα τα οποία εκμισθώνονται ως επιπλωμένα διαμερίσματα με αστική σύμβαση μίσθωσης εντάσσονται στην έννοια της ιδιωτικής κατοικίας. Σε περίπτωση μικτής χρήσης, π.χ. για κατοικία και για επαγγελματική χρήση, εξετάζεται η κύρια χρησιμοποίηση του ακινήτου. Π.χ. ακίνητο που χρησιμοποιείται ως ιατρείο με την ύπαρξη ενός δωματίου για την προσωρινή ανάπαυση του ιατρού κατά την εργασία του, θεωρείται επαγγελματική στέγη και δεν μπορεί να εφαρμοστεί μειωμένος συντελεστής. Αντίθετα σε κατοικία, η οποία δηλώνεται και ως επαγγελματική στέγη λογιστή, μπορεί να εφαρμοστεί ο μειωμένος συντελεστής.
Παλαιό χαρακτηρίζεται το ακίνητο το οποίο έχει ήδη χρησιμοποιηθεί. Το εάν ένα ακίνητο έχει ήδη χρησιμοποιηθεί είναι θέμα πραγματικό και αποδεικνύεται με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως αποδείξεις κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος, αποδείξεις καταβολής κοινοχρήστων κλπ.. Κατά συνέπεια οι εργασίες κατασκευής, καθώς και εργασίες ενδεχόμενης μετατροπής που πραγματοποιούνται πριν την αποπεράτωση και την χρησιμοποίηση του ακινήτου, υπάγονται στον κανονικό συντελεστή (19%).
Ως ανακαίνιση και επισκευή θεωρούνται οποιεσδήποτε εργασίες που εκτελούνται με σκοπό τη βελτίωση ή την αποκατάσταση βλαβών του ακινήτου, ή τη διατήρησή του στην αρχική του κατάσταση για όσο δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Στο μειωμένο συντελεστή υπάγεται η παροχή υπηρεσίας για την ανακαίνιση ή την επισκευή ακινήτων που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, ο μειωμένος συντελεστής εφαρμόζεται στις εργασίες αντικατάστασης, επισκευής, ή συντήρησης υδραυλικών, ηλεκτρολογικών, ξυλουργικών, υαλικών, πλακιδίων, καυστήρων, ανελκυστήρων, και λοιπών εγκαταστάσεων, βαφής τοίχων και κουφωμάτων και γενικά κάθε εργασία που πραγματοποιείται σε ακίνητο με την προϋπόθεση ότι οι εργασίες αυτές πραγματοποιούνται σε παλαιό ακίνητο, το οποίο, κατά το χρόνο πραγματοποίησης των εργασιών αυτών, χρησιμοποιείται ως ιδιωτική κατοικία, ή προορίζεται να χρησιμοποιηθεί ως ιδιωτική κατοικία μετά την ανακαίνιση.
Ο μειωμένος συντελεστής εφαρμόζεται επίσης και στις υπηρεσίες ανακαίνισης, επισκευής και συντήρησης όψεων, κοινόχρηστων χώρων και εγκαταστάσεων σε ακίνητα πολλαπλών ιδιοκτησιών, όπως ανελκυστήρων, καυστήρων πετρελαίου ή φυσικού αερίου, κλπ., με την προϋπόθεση ότι το ακίνητο χρησιμοποιείται και για κατοικία, όπως π.χ. πολυκατοικία στην οποία υπάρχουν καταστήματα, γραφεία και διαμερίσματα.
Διευκρινίζεται ότι οι εργασίες που αφορούν αγαθά που δεν ενσωματώνονται στο ακίνητο, όπως πλυντήρια, θερμοσίφωνες, κλιματιστικά, έπιπλα, στερεοφωνικά κλπ., δεν υπάγονται στο μειωμένο συντελεστή, αλλά στον κανονικό συντελεστή 19%. Στον κανονικό συντελεστή υπάγονται επίσης οι εργασίες κατασκευής νέων εγκαταστάσεων σε παλαιές ιδιωτικές κατοικίες, όπως οι νέες εγκαταστάσεις θέρμανσης, φυσικού αερίου, συστημάτων ασφαλείας, κ.λπ, και οι υπηρεσίες μελετών (μηχανικών, αρχιτεκτόνων, ηλεκτρολόγων κλπ.), που ενδεχομένως απαιτούνται για την πραγματοποίηση εργασιών ανακαίνισης και επισκευής.
Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής και όσον αφορά τον τρόπο έκδοσης των στοιχείων του Κ.Β.Σ., στις περιπτώσεις ανακαίνισης και επισκευής των παλαιών ιδιωτικών κατοικιών με υλικά του εργολάβου:
Αν η αξία των υλικών υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) της συνολικής αμοιβής αυτού, στην Α.Λ.Π. που εκδίδεται αναγράφονται διακεκριμένα η αξία των υλικών, η οποία υπάγεται στον κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α. και η αμοιβή για την παροχή των υπηρεσιών, η οποία υπάγεται στο μειωμένο συντελεστή Φόρου Προστιθέμενης Αξίας.
Αν η αξία των υλικών δεν υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) της συνολικής αμοιβής του εργολάβου, οι πράξεις αυτές χαρακτηρίζονται ως παροχή υπηρεσιών και συνεπώς εκδίδεται Α.Π.Υ. για τη συνολική αμοιβή του εργολάβου, η οποία υπάγεται στο μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α.
Εννοείται ότι στις περιπτώσεις ανακαίνισης και επισκευής των παλαιών ιδιωτικών κατοικιών με υλικά του εργοδότη οι πράξεις αυτές συνιστούν παροχή υπηρεσιών και επομένως εκδίδεται Α.Π.Υ. από τον εργολάβο για την αμοιβή του, η οποία ομοίως υπάγεται στο μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α.
Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις, στο οικείο φορολογικό στοιχείο που εκδίδεται θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να αναγράφεται το είδος των εργασιών που εκτελέστηκαν στο ακίνητο, ώστε να είναι εφικτός ο έλεγχος της ορθής εφαρμογής του κατάλληλου συντελεστή ΦΠΑ.
Τα ανωτέρω ισχύουν και στην περίπτωση που οι εργασίες επί των ιδιωτικών κατοικιών αναλαμβάνονται από εργολάβο – εργολήπτη και η εκτέλεσή τους ανατίθεται στη συνέχεια σε υπεργολάβους.
Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση που από 1.1.2007 μέχρι την έκδοση της παρούσας έχει επιβληθεί ΦΠΑ με μειωμένο συντελεστή σε πράξεις που δεν καλύπτονται από την παρούσα εγκύκλιο, επιτρέπεται η καταβολή της διαφοράς του φόρου που οφείλεται με την περιοδική δήλωση που θα υποβληθεί για τη φορολογική περίοδο που λήγει στις 30 Ιουνίου 2007, χωρίς κυρώσεις.
4. Υποχρεώσεις για όσους ανεγείρουν οικοδομές
4.2. Υποβολή στοιχείων για τους εργολάβους και υπεργολάβους
Με τις διατάξεις του άρθρου 19 του Ν. 820/1978 – όπως ισχύει από 1.1.2002 μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 5 του Ν. 2954/2001 – καθιερώθηκε η υποχρέωση σε οποιονδήποτε αναθέτει σε εργολάβο ή υπεργολάβο την εκτέλεση τεχνικών έργων αξίας μεγαλύτερης των 6.000 ευρώ, να γνωστοποιεί με δήλωσή του, πριν την έναρξη των εργασιών, στον αρμόδιο για τη φορολογία του προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ., τα στοιχεία του εργολάβου ή υπεργολάβου που ανέλαβε την εκτέλεση του έργου ή να καταθέτει σε αυτόν, αντίγραφο του συμφωνητικού ανάληψης των εργασιών. Επίσης στην ίδια εγκύκλιο αναφέρεται ότι ως τεχνικό έργο , θεωρείται κάθε τεχνική εργασία που συνιστά είτε κατασκευή του κύριου έργου είτε συντήρηση ή επισκευή τούτου.
