Τα προβλήματα στα κλειστά συστήματα θέρμανσης (καλοριφέρ) και η αντιμετώπισή τους

Άρθρο του Χάρη Δημοβασίλη – Μηχανολόγου Μηχανικού

Σε όλα τα κλειστά δίκτυα θέρμανσης το εργαζόμενο μέσο είναι το νερό “βρύσης”, το οποίο όμως, από την πρώτη στιγμή που τίθεται σε λειτουργία το σύστημα, αρχίζει να προκαλεί δύο βασικά προβλήματα που έχουν αρνητική επίδραση στην ομαλή λειτουργία και απόδοση του συστήματος:
1. Την οξείδωση που δημιουργεί την λάσπη μαγνητίτη.
2. Τις επικαθίσεις αλάτων στο σύστημα.
Παρακάτω θα δούμε πώς προκαλούνται αυτά τα προβλήματα και με ποιο τρόπο αντιμετωπίζονται.

1. Η οξείδωση και η λάσπη μαγνητίτη
Το νερό, ερχόμενο σε επαφή με μεταλλικά στοιχεία του συστήματος θέρμανσης, όπως είναι τα θερμαντικά σώματα, οι σωληνώσεις από χάλυβα κ.λπ. στα κλειστά συστήματα θέρμανσης, αρχίζει, από την πρώτη στιγμή λειτουργίας του συστήματος, να τα διαβρώνει, με αποτέλεσμα τη δημιουργία οξειδίων του σιδήρου, που επικάθονται στις σωληνώσεις, στα σώματα, στις βαλβίδες, στο λέβητα, στον κυκλοφορητή και στα υπόλοιπα μεταλλικά στοιχεία του δικτύου.
Οι επικαθίσεις και συσσωματώσεις αυτών, είναι γνωστές ως λάσπη μαγνητίτη: Μια «λασποειδής» συσσωμάτωση μαύρου χρώματος που μολύνει το νερό του κυκλώματος, το χρωματίζει μαύρο και αποτελεί τον « ύπουλο εχθρό » σε κάθε κλειστό δίκτυο θέρμανσης. Οι επικαθίσεις από λάσπη μαγνητίτη προκαλούν σημαντικά αρνητικά αποτελέσματα στην ομαλή λειτουργία του συστήματος θέρμανσης. Συγκεκριμένα :
• Μειώνουν σημαντικά την απόδοση του συστήματος διότι έχουν μειωμένη θερμική αγωγιμότητα σε σύγκριση με τον χαλκό και τον χάλυβα και έτσι αυξάνεται η κατανάλωση του καυσίμου στο λέβητα.
• Φθείρουν τον κυκλοφορητή, τον λέβητα και τις βαλβίδες του κυκλώματος, μειώνοντας σημαντικά τη διάρκεια ζωής τους .
• Αυξάνουν το κόστος συντήρησης του συστήματος θέρμανσης.
• Εμποδίζουν την ομαλή κυκλοφορία του νερού στο σύστημα. Οι συγκεντρώσεις λάσπης μαγνητίτη στις βαλβίδες των σωμάτων μπορούν ακόμα και να φράξουν ολοκληρωτικά την κυκλοφορία του νερού στο δίκτυο.
• Επιταχύνουν περαιτέρω τη διάβρωση των μερών του συστήματος και οδηγούν στη συνεχώς αυξανόμενη ανάπτυξη αυτού του φαινομένου που προκαλεί διαρροές νερού στο σύστημα . Για τους παραπάνω λόγους η οξείδωση στα κλειστά δίκτυα θέρμανσης που εμφανίζεται με την μορφή της συγκέντρωσης λάσπης μαγνητίτη σε αυτά, πρέπει να αντιμετωπιστεί με τον πλέον ασφαλή κι αποτελεσματικότερο τρόπο.

2. Οι επικαθίσεις αλάτων
Τα άλατα υπάρχουν ως κρύσταλλοι ανθρακικού μαγνησίου και ανθρακικού ασβεστίου στο νερό του δικτύου θέρμανσης και, με αργό αλλά σταθερό ρυθμό, επικάθονται στις σωληνώσεις, στα σώματα, στο λέβητα, στον κυκλοφορητή και σε όλα τα μεταλλικά στοιχεία του.
Οι επικαθίσεις αλάτων στα κλειστά συστήματα θέρμανσης έχουν αρνητικές συνέπειες στη λειτουργία και στην απόδοσή τους. Συγκεκριμένα:
• Ευνοούν την ανάπτυξη διάβρωσης των σωμάτων και των σωληνώσεων. Σε πολλές δε περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν μέχρι και τρύπημα των σωληνώσεων και διαρροές.
• Μειώνουν την απόδοση του συστήματος καθώς οι στρωματώσεις επικαθίσεων αλάτων έχουν κακή θερμική αγωγιμότητα με φυσικό συνεπακόλουθο την αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας.
• Φθείρουν και μειώνουν σημαντικά τη διάρκεια ζωής του κυκλοφορητή, του λέβητα και των βαλβίδων του κυκλώματος.
• Εμποδίζουν την ομαλή κυκλοφορία του νερού.
• Αυξάνουν την κατανάλωση ενέργειας από τον κυκλοφορητή. Οι επικαθίσεις αλάτων αποτελούν για τους παραπάνω λόγους ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία των συστημάτων θέρμανσης και πρέπει να αντιμετωπίζεται με τον πλέον αποτελεσματικό και μόνιμο τρόπο.

Τρόποι αντιμετώπισης της λάσπης μαγνητίτη και των επικαθίσεων αλάτων στα κλειστά δίκτυα θέρμανσης
Τρείς είναι οι μέθοδοι αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων:
1. Με χημικό καθαρισμό
α) Όταν πρόκειται για παλιά εγκατάσταση θέρμανσης που διαπιστωμένα υπάρχουν επικαθίσεις αλάτων και οξειδώσεων, τότε απαιτείται ο άμεσος και δραστικός καθαρισμός του δικτύου, με το πλέον διεθνώς αναγνωρισμένο κι αξιόπιστο χημικό καθαριστικό αλάτων κι οξειδώσεων από παρθένο υδροχλωρικό οξύ το SIZZLE της HercÏules U.S.A.
Η ειδική χημική σύνθεση του SIZZLE περιέχει, εκτός από παρθένο υδροχλωρικό οξύ, και ειδικούς αντιδιαβρωτικούς και κατασταλτικούς παράγοντες ώστε να μη διαβρώνει τα μεταλλικά στοιχεία του συστήματος για κάποιο ορισμένο χρονικό διάστημα, αλλά να επιτίθεται άμεσα και με τη μέγιστη αποτελεσματικότητα στις επικαθίσεις αλάτων και λάσπης μαγνητίτη διασπώντας τες.
Το SIZZLE αραιωμένο με κρύο νερό στην κατάλληλη αναλογία (συνήθως 1:20) και με ανακυκλοφορία του μείγματος (νερού + SIZZLE) για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται κατά περίπτωση, διασπά τις επικαθίσεις αλάτων και καθαρίζει άμεσα τις σωληνώσεις, τα σώματα και τα μεταλλικά στοιχεία του δικτύου από αυτές. Επίσης διαλύει τις συσσωματώσεις από λάσπη μαγνητίτη και καθαρίζει ολοκληρωτικά και άμεσα το σύστημα.
Ακολούθως πρέπει να γίνεται απόπλυση του δικτύου με καθαρό νερό και μετά γεμίζεται με νερό και τίθεται σε λειτουργίας.
β) Για σταδιακό καθαρισμό από τη λάσπη μαγνητίτη που έχει συγκεντρωθεί στο σύστημα, αλλά και αποτροπή περαιτέρω δημιουργίας της, καθώς και για συντήρηση του συστήματος θέρμανσης, υπάρχει το ήπιο σιλικονούχο υγρό BOILER CLEANER, το οποίο προσφέρει όλα τα παραπάνω παραμένοντας μόνιμα διαλυμένο στο νερό του κυκλώματος.
Το BOILER CLEANER βοηθά στον καθαρισμό του δικτύου από τις επικαθίσεις, αυξάνει την απόδοση του λέβητα και παρέχει εξοικονόμηση ενέργειας στο δίκτυο, ενώ προστατεύει όλο το δίκτυο από τη διάβρωση, παρέχοντας παράλληλα λίπανση στις βαλβίδες, στον κυκλοφορητή και σε άλλα μέρη του συστήματος θέρμανσης. Είναι απαραίτητο τόσο για την καλή λειτουργία του, όσο και την συντήρησή του.
2. Με την τοποθέτηση του ειδικού Μαγνητικού Φίλτρου BOILER MAG Η μόνιμη λύση για την αντιμετώπιση της λάσπης μαγνητίτη που δημιουργείται στα κλειστά συστήματα θέρμανσης είναι το μαγνητικό φίλτρο Boiler Mag το οποίο τοποθετείται στις επιστροφές του δικτύου θέρμανσης πρίν τον λέβητα και συγκεντρώνει εκεί όλα τα οξείδια του σιδήρου, αποτρέποντας έτσι τη δημιουργία νέων επικαθίσεων λάσπης μαγνητίτη στο σύστημα – διατηρώντας με αυτόν τον τρόπο καθαρό το νερό του δικτύου θέρμανσης .
Το Boiler Mag διαθέτει ισχυρότατο μαγνήτη και τεχνολογία διπλής ροής για τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητά του. Ο μαγνήτης του έλκει τα οξείδια του σιδήρου που υπάρχουν στο νερό του κυκλώματος και τα συγκεντρώνει στο δοχείο του φίλτρου, το οποίο καθαρίζεται με απόπλυση ή με ετήσια συντήρηση που γίνεται με εύκολο καθαρισμό του μαγνήτη.
Διαθέτει ειδικό σύστημα που συγκεντρώνει στο κάτω μέρος του δοχείου του τα μαγνητικά αλλά και τα μη μαγνητικά σωματίδια και εξασφαλίζει ότι το φίλτρο θα λειτουργεί ακόμη και όταν έχει επιβαρυνθεί από μεγάλη συγκέντρωση σωματιδίων για να μην στραγγαλίζεται η ροή του νερού στο σύστημα. Η λειτουργία του Boiler Mag εξασφαλίζει, στην ουσία, την ενεργειακή αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης, αφού βελτιστοποιεί τη συνολική θερμική αγωγιμότητα του συστήματος και αυξάνει σημαντικά τη διάρκεια ζωής του λέβητα, του κυκλοφορητή και των βαλβίδων, διότι αποτρέπει το φαινόμενο της συγκέντρωσης λάσπης μαγνητίτη στο σύστημα, με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα που αναφέραμε παραπάνω. Είναι απαραίτητο σε κάθε κλειστό κύκλωμα θέρμανσης και αποτελεί μία οικονομική και μόνιμη λύση στο πρόβλημα της οξείδωσης του συστήματος και της συγκέντρωσης λάσπης μαγνητίτη σε αυτό.
3. Με την τοποθέτηση του ειδικού ηλεκτρολυτικού εξαρτήματος ESR στην τροφοδοσία με νερό του συστήματος θέρμανσης
Το ηλεκτρολυτικό εξάρτημα αντιμετώπισης επικαθίσεων αλάτων ESR (Electrolytic Scale Reducer) τοποθετείται στην τροφοδοσία του κλειστού κυκλώματος θέρμανσης μετά τον αυτόματο πλήρωσης και προσφέρει μία μόνιμη λύση για την αντιμετώπιση των επικαθίσεων αλάτων στο κύκλωμα. Το ESR, χρησιμοποιεί ένα συνδυασμό μεταλλικών επιστρώσεων χαλκού και ψευδαργύρου οι οποίες εκπέμπουν φορτισμένα ιόντα ψευδαργύρου όταν το νερό ρέει μέσω αυτού. Τα ιόντα αυτά αναγκάζουν τους κρυστάλλους των αλάτων να επικολλούνται μεταξύ τους αντί να επικολλούνται στις σωληνώσεις και στα μεταλλικά στοιχεία του κυκλώματος θέρμανσης και έτσι αποτρέπονται οι επικαθίσεις αλάτων, στο σύστημα θέρμανσης, με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθά τους. Επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι η πιο αποτελεσματική μέθοδος για την αποτροπή των επικαθίσεων αλάτων στα κλειστά κυκλώματα θέρμανσης είναι η αντιμετώπισή τους με ηλεκτρολυτικά εξαρτήματα, όπως είναι το ESR και αυτό αναφέρεται και στον Εθνικό Κώδικα κτιριακών εγκαταστάσεων της Μεγάλης Βρετανίας.

Άλλες επιλογές για την αντιμετώπιση των επικαθίσεων αλάτων και της οξείδωσης
Α) Ένας άλλος αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπιση των αλάτων και της οξείδωσης είναι η ειδική αμπούλα με ρητίνες PERMASOFT 5000. Παρεμβάλλοντας το Permasoft 5000 στην τροφοδοσία του συστήματος, κατά το γέμισμα του με νερό, αλκαλοποιεί και αποσκληραίνει το νερό με το οποίο γεμίζουμε το σύστημα, με αποτέλεσμα το αλκαλικό πλέον αυτό νερό να περιορίζει αισθητά την οξείδωση και τις επικαθίσεις αλάτων.
Είναι γνωστό από έρευνες ότι το νερό του κλειστού κυκλώματος θέρμανσης για να μην προκαλεί το φαινόμενο της οξείδωσης που δημιουργεί τη λάσπη μαγνητίτη στο κύκλωμα, πρέπει να έχει pH με τιμές άνω του 8 , ενώ το νερό του δικτύου ύδρευσης, έχει συνήθως τιμές pH από 6,5 έως 7,5. Με την επεξεργασία του νερού που γεμίζουμε το σύστημα από το Permasoft 5000 το νερό αποκτά τιμές pH άνω του 8. Μετατρέπει δηλαδή το νερό σε αλκαλικό νερό που ελαχιστοποιεί την ανάπτυξη οξειδώσεως και λάσπης μαγνητίτη. 
Επίσης, με τη μείωση της σκληρότητας του νερού περιορίζονται αισθητά οι επικαθίσεις αλάτων στο σύστημα, με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθά τους. Η επεξεργασία του νερού τροφοδοσίας του συστήματος μέσω της ειδικής «αμπούλας» Permasoft 5000 εξασφαλίζει διπλή προστασία τόσο από την οξείδωση όσο και απότα άλατα στο σύστημα θέρμανσης, αλκαλοποιώντας και αποσκληραίνοντας το νερό. 
Β) Με την τοποθέτηση των ειδικών διηλεκτρικών εξαρτημάτων CLEAR FLOW σε κάθε ένωση μεταλλικών σωλήνων από ανόμοια υλικά (π.χ. χαλκοσωλήνας με σιδηροσωλήνα), προστατεύονται μόνιμα οι σωληνώσεις από τη διάβρωση που προκαλείται από το φαινόμενο της ηλεκτρόλυσης που αναπτύσσεται στο δίκτυο όταν συνδέονται σωληνώσεις από ανόμοια υλικά . Τα Clear Flow αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά την ηλεκτρόλυση τόσο στα κλειστά συστήματα θέρμανσης , όσο και σε όλα τα ανοικτά υδραυλικά δίκτυα που οι συνδέσεις τους είναι από ανόμοια υλικά. 

Γιατί πρέπει να αντιμετωπίζονται αυτά τα προβλήματα στα δίκτυα θέρμανσης
Οι καινοτόμες και αξιόπιστες λύσεις που προαναφέραμε για την αντιμετώπιση των δύο βασικών προβλημάτων (λάσπη μαγνητίτη και άλατα) στα κλειστά κυκλώματα θέρμανσης είναι απαραίτητες διότι:
• Προσφέρουν ενεργειακή αναβάθμιση στο σύστημα θέρμανσης, καθώς εξαλείφουν τα φαινόμενα αυξημένης κατανάλωσης ενέργειας από τον κυκλοφορητή και το λέβητα, λόγω της μειωμένης θερμικής απόδοσης που προκαλούν στο σύστημα οι επικαθίσεις αλάτων και λάσπης μαγνητίτη σε αυτό, αλλά και του «στραγγαλισμού» της ροής του νερού στο κύκλωμα.
• Μειώνουν σημαντικά τα κόστη συντήρησης του συστήματος θέρμανσης και αυξάνουν τη διάρκεια ζωής του λέβητα, του κυκλοφορητή και των βαλβίδων του κυκλώματος. Η αντιμετώπιση λοιπόν της λάσπης μαγνητίτη και των επικαθίσεων αλάτων στα συστήματα θέρμανσης με σύγχρονες και αξιόπιστες μεθόδους αποτελεί μονόδρομο.
Oι διαρροές σε λέβητες, σωληνώσεις και θερμαντικά σώματα (καλοριφέρ) Από πολλές αιτίες (συστολές-διαστολές, διαβρώσεις, υδραυλικό πλήγμα κτλ) προκαλούνται διαρροές στο δίκτυο θέρμανσης, είτε από μικρές τρυπίτσες, είτε από τριχοειδείς ρωγμές. Η οριστική αντιμετώπισή τους γίνεται με την χρησιμοποίηση του Boiler Liquid Stop Leak: “Στεγανοποιητικό διαρροών για λέβητες και δίκτυα θέρμανσης”, το οποίο μπορεί να κλείσει αυτές τις διαρροές αξιόπιστα και μόνιμα και ενώ το σύστημα βρίσκεται σε λειτουργία. Το Boiler Liquid Stop Leak είναι ειδικό χημικό υγρό που το ρίχνετε και το αφήνετε μόνιμα μέσα στο νερό του λέβητα στο καλοριφέρ ακόμα και σε ατμολέβητες.
Όταν μάλιστα το νερό είναι ζεστό και σε 24 – 48 ώρες λειτουργίας του συστήματος, το μείγμα (Boiler Liquid + νερό) εντοπίζει το σημείο διαρροής στο λέβητα ή στο δίκτυο και ερχόμενο σε επαφή με τον αέρα τη στιγμή της διαρροής, σφραγίζει – μεταλλοποιεί και στεγανοποιεί μόνιμα και ισχυρά τις τρυπίτσες και τις ρωγμές, σταματώντας οριστικά τη διαρροή νερού. Η επισκευή αυτή δεν επηρεάζεται από τυχόν χημικούς καθαρισμούς που μπορεί να γίνουν στο σύστημα. Η μέθοδος αυτή είναι καινοτόμος, αξιόπιστη και μοναδική! Το μείγμα δε, μπορεί να παραμείνει στο σύστημα ως προληπτικό μελλοντικών διαρροών.
Για αυτό συνίσταται το BOILER LIQUID STOP LEAK να μπαίνει στο δίκτυο του καλοριφέρ και να υπάρχει μόνιμα τόσο σε παλιές όσο και σε νέες εγκαταστάσεις, είτε υπάρχουν διαρροές είτε όχι. Διότι έτσι μπορεί να προλάβει δυσάρεστες διαρροές που απαιτούν και διακοπή πολλές φορές της λειτουργίας του δικτύου μέχρι να επισκευαστούν.