Μία από τις μεγαλύτερες εφευρέσεις των νεοελλήνων είναι οι μεταχρονολογημένες επιταγές.
Ο καθένας που έχει μπλοκ επιταγών στα χέρια του μπορεί να δημιουργήσει αυτόματα εκ του μηδενός νέα χρήματα!
Οι παλιότεροι θα θυμούνται, ίσως, ότι στο παρελθόν ήταν παράνομο να προεξοφλεί η τράπεζα μεταχρονολογημένες επιταγές. Όμως, πριν 18 χρόνια περίπου όταν είχε δημιουργηθεί σάλος με την τακτική μιας μεγάλης τράπεζας, ο τότε υπουργός Οικονομικών κάλυψε νομοθετικά -και μάλιστα αναδρομικά- την προεξόφληση μεταχρονολογημένων επιταγών.
Σήμερα, ένα μεγάλο μέρος αυτών των επιταγών, είναι σύνηθες να προεξοφλείται νωρίτερα μέσω τραπεζών.
Μία επιχείρηση συγκεντρώνει τις επιταγές από διάφορους πελάτες εκδόσεως διαφορετικών τραπεζών.
Τις καταθέτει στην τράπεζα με την οποία συνεργάζεται και αυτή τις κρατά ως εγγύηση μέχρι την ημερομηνία πληρωμής και δίνει στην επιχείρηση το 80% της αξίας με επιτόκιο 7-8%. Λόγω της κρίσης και του φόβου των επισφαλειών η χρηματοδότηση αυτή γίνεται πιο δύσκολα. Πριν από την κρίση οι τράπεζες δέχονταν επιταγές με πληρωμή έως και 11 μήνες μετά, ενώ τώρα
μέχρι 6 και 9 μήνες.
Πριν από την κρίση πλήρωναν το 90% της αξίας, ενώ τώρα το 80%. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις δεν δέχονται καθόλου επιταγές για χρηματοδότηση.
Η τράπεζα μόλις πληρωθεί από τις επιταγές, καταβάλλει στην επιχείρηση το υπόλοιπο 20% που της παρακράτησε στην αρχή, ενώ αν υπήρξε κάποια ακάλυπτη αφαιρείται απ’ αυτό το υπόλοιπο.
Σε κάποιες εποχές που ο τραπεζικός δανεισμός ήταν άπιαστο όνειρο για πολλούς επαγγελματίες, οι επιταγές, κατά πολλούς, έπαιξαν τον …αναπτυξιακό τους ρόλο. Το πρόβλημα είναι ότι το σύστημα αυτό συνέχισε να λειτουργεί και όταν δεν υπήρχε λόγος, όταν τα επιτόκια ήταν αρκετά χαμηλά.
Πολλά από τα «κανόνια» που σκάνε σήμερα στην αγορά έχουν να κάνουν με το σύστημα των μεταχρονολογημένων επιταγών. Δεν πληρώθηκε μία επιταγή, δεν πληρώθηκαν δύο και στο τέλος ο επαγγελματίας, ο έμπορος, ο επιχειρηματίας ανακαλύπτει ότι το ντόμινο έχει ξεκινήσει και ότι ο ίδιος είναι πολύ αδύναμος για να σηκώσει ένα τόσο μεγάλο βάρος. Έτσι και αυτός με τη σειρά του αδυνατεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις του και οδηγείται σε αδιέξοδο.
Πρόσφατα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας, δείχνουν ανάγλυφα το μέγεθος του προβλήματος. Μέσα στους δύο πρώτους μήνες του 2009, σφραγίστηκαν επιταγές που η συνολική τους αξία πλησίαζε τα 500 εκατομμύρια ευρώ. Σε σχέση με το πρώτο δίμηνο του 2008 οι σφραγισμένες επιταγές αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 200%. Στην περσινή χρονιά, η αξία των σφραγισμένων επιταγών έφτασε το 1,2 δισ. ευρώ. Όταν, λοιπόν, μέσα στους δύο πρώτους μήνες του 2009, οι σφραγισμένες επιταγές έχουν φτάσει τα 500 εκατομμύρια, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς τι πρόκειται να επακολουθήσει τους επόμενους μήνες.
Πρόκειται λοιπόν για μια ωρολογιακή βόμβα στην αγορά και το ζητούμενο είναι να προληφθεί άμεσα η έκρηξή της που θα επιφέρει καταστροφή με απροσδιόριστες, ως προς τη διάρκεια, επιπτώσεις.
Η πολιτεία θα πρέπει να παρέμβει άμεσα και να επιβάλει την ευρωπαϊκή νομοθεσία, έστω και σταδιακά, αλλά βραχυπρόθεσμα. Πριν λοιπόν την ολική καταστροφή, θα πρέπει οι τράπεζες να υποχρεωθούν να μειώνουν το χρόνο της «εξυπηρέτησης» των μεταχρονολογημένων επιταγών, μέχρι να εκλείψει οριστικά αυτό το φαινόμενο. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα έτσι ώστε να περιοριστεί, όσο γίνεται μέσα στους επόμενους μήνες η ανασφάλεια που κατέχει τους χιλιάδες επιχειρηματίες, εμπόρους και επαγγελματίες. Παράλληλα οι τράπεζες θα πρέπει να αναλάβουν και τις δικές τους ευθύνες.
Είναι υπόλογες, γιατί δημιούργησαν και συντήρησαν αυτό το τέρας που τους επέφερε τρισεκατομμύρια κερδών προμηθεύοντας με μπλοκ επιταγών πελατές τους χωρίς ουσιαστικό έλεγχο της πιστοληπτικής τους ικανότητας. Δημιούργησαν έτσι το πλασματικό χρήμα που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην αγορά και τροφοδοτεί επιχειρηματικές ψευδαισθήσεις και ασύδοτες συμπεριφορές.
Τώρα λοιπόν ίσως είναι και μια ευκαιρία να ξεκαθαρίσει αυτή η κατάσταση και να κλείσει η …στρόφιγγα των μεταχρονολογημένων επιταγών.
Νίκος Χαβιέρης
