Αρχική » Περιεχόμενα » Θέμα » Θανατηφόρο εργατικό ατύχημα σε έργα φυσικού αερίου στην Αργυρούπολη

Θανατηφόρο εργατικό ατύχημα σε έργα φυσικού αερίου στην Αργυρούπολη

thema2.jpg

thema2.jpgΖητούνται απαντήσεις για τις επιβλέψεις και τις συμβάσεις της ΕΠΑ Αττικής με τους εργολάβους
• Για να μην ξαναχαθούν ανθρώπινες ζωές
• Και γιατί πρέπει να έχει άμεσο αντίκρυσμα το κόστος  των μέτρων ασφαλείας που πληρώνουμε μέσα από τα τιμολόγια του φυσικού αερίου

«Όταν το δάχτυλο έδειχνε τη σελήνη, κάποιοι κοιτούσαν το δάχτυλο»…
Στις 29/7/2008 στην Αργυρούπολη, στην οδό Τριπόλεως, ένας εργαζόμενος έχασε τη ζωή του, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης χωματουργικών έργων φυσικού αερίου. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο ατυχής εργαζόμενος συμπιέστηκε στο έδαφος από τον μεγάλο, πίσω τροχό μηχανήματος έργου (τύπου JCB), που έθεσε σε λειτουργία, και ενώ βρισκόταν όρθιος, ανάμεσα στις δύο ρόδες. Ο θάνατός του, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, επήλθε λίγη ώρα αργότερα, κατά πάσα πιθανότητα από εγκεφαλικό. Ο ατυχής εργαζόμενος ήταν 65 ετών.
Είδηση θλιβερή, που δεν έλαβε καμία δημοσιότητα μέχρι σήμερα, και που φέρνουμε στο φως εμείς, για δύο βασικούς λόγους.
Ο πρώτος, γιατί είναι κρίμα και λυπηρό να χάνονται άνθρωποι, εργαζόμενοι, και μάλιστα σε έργα που, τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο, έχουν υψηλά στάνταρτς ασφαλείας και αυστηρές προδιαγραφές. Σε έργα με καθορισμένο σύστημα διασφάλισης ποιότητας και με πλειάδα επιβλεπόντων μηχανικών – επιθεωρητών, τόσο από την πλευρά της ΕΠΑ Αττικής και της ΕΔΑ, στην κυριότητα της οποίας ουσιαστικά ανήκουν τα δίκτυα, όσο και από την πλευρά των εργολάβων.

Αυτονόητο λοιπόν το ερώτημα: με τόσα «τεχνικά και ειδικά» μάτια, πώς χάνεται ένας εργαζόμενος; Την ίδια ερώτηση, βέβαια, είχαμε θέσει και για την περίπτωση της Θήβας, όπου, σε διαφορετικής μορφής εργασίες φυσικού αερίου από αυτές της Αργυρούπολης, χάθηκε, πριν ένα χρόνο περίπου, ένας 29χρονος άνθρωπος, χωρίς  ωστόσο μέχρι στιγμής να έχουμε λάβει κάποια απάντηση.
Φανταζόμαστε ότι οι αρμόδιοι δεν πρόκειται να… πρωτοτυπήσουν ούτε τώρα.
Στη Θήβα, ανάδοχος του έργου για λογαριασμό του ΔΕΣΦΑ, ήταν η εταιρία ΑΚΤΩΡ.
Στην Αργυρούπολη, τις εργασίες εκτελούσε, για λογαριασμό της κοινοπραξίας ΕΛΤΕΡ ΙΝΤΡΑΚΑΤ (ανάδοχος της ΕΠΑ Αττικής για τη νότια περιοχή της Αθήνας) η υπεργολάβος εταιρία ΜΑΡΙΝΤΕΡ.
Κι ενώ οι επίσημες αρχές για τη διερεύνηση του ατυχήματος (αστυνομία, επιθεώρηση εργασίας, εισαγγελέας) είναι σίγουρο ότι θα δώσουν απαντήσεις σε όλα τα σχετικά με τα αίτια του δυστυχήματος ερωτήματα (πώς συνέβη και γιατί, αν ήταν ελλιπή τα μέτρα ασφαλείας, αν υπήρχαν τάκοι στις ρόδες του μηχανήματος έργου, γνωστού και ως international, αν υπήρχαν επιβλέποντες στο έργο και πού ήταν, αν υπήρχαν αδειοδοτημένοι χειριστές κ.λπ.) και θα αποδώσουν ευθύνες εκεί που πρέπει, η ΕΠΑ Αττικής και η ΕΔΑ, οφείλουν, κατά την άποψή μας, να απαντήσουν στο, θεμελιώδες κατ’ εμάς ερώτημα, αν το δυστύχημα αυτό μπορούσε να είχε αποφευχθεί, με βάση τους κανονισμούς, τις προδιαγραφές και τη νομοθεσία που ισχύει για τα έργα αερίου.
Ερώτημα που μας παραπέμπει  στο δεύτερο βασικό λόγο της δημοσίευσης του παρόντος άρθρου, για το εάν, δηλαδή, λειτουργεί σωστά το σύστημα ασφάλειας και διασφάλισης ποιότητας των έργων. Ο μηχανισμός εποπτείας και ελέγχου των εργολάβων και των υπεργολάβων. Και εξηγούμαστε: Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, μεταξύ της κοινοπραξίας και της εταιρίας ΜΑΡΙΝΤΕΡ, από τις 2/6/2008 υπάρχει σύμβαση η οποία αφορά το έργο «κατασκευή δικτύου διανομής και παροχετευτικών αγωγών φυσικού αερίου στην Αττική, συμβατική περιοχή Β’, νότια και κεντρική».
thema 4.jpgΤην εταιρία ΜΑΡΙΝΤΕΡ, όμως, η ΕΠΑ Αττικής φαίνεται να μην την «ήξερε» στα πλαίσια της γενικής αρχής των συμβάσεών της, ότι οι εργολάβοι πρέπει να δηλώνουν τους υπεργολάβους τους στην εταιρία και να παίρνουν εγγράφως την έγκρισή της, για να μπορούν αυτοί, να εκτελούν έργα αερίου.
Βεβαίως, επειδή βρισκόμαστε στην Ελλάδα, άλλο γενική και άλλο «ειδική» αρχή. Και ως «ειδική» θεωρείται η σύμβαση που υπογράφει η ΕΠΑ Αττικής με τους αναδόχους, όπου είναι πολύ πιθανόν σε αυτήν την περίπτωση, οι εργολάβοι να μην υποχρεώνονται να δηλώσουν στην εταιρία αερίου τους πιο «μικρούς» υπεργολάβους τους, και κατά συνέπεια, να μη χρειάζεται η έγγραφη αποδοχή της για να μπορούν αυτοί να εκτελούν τα έργα. 
Σε κάθε περίπτωση  πάντως, εργολάβοι και υπεργολάβοι, είτε είναι δηλωμένοι και εγκεκριμένοι, είτε όχι, οφείλουν να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις και τις προδιαγραφές της Εταιρίας Παροχής Αερίου, που μεταξύ των άλλων προβλέπουν:
• Τη διαρκή και πολλαπλή επίβλεψη από εξειδικευμένες εταιρίες και από τον κύριο του έργου.
• Την ποιοτική διασφάλιση (επιθεώρηση) των έργων από εταιρίες τρίτου μέρους (third party inspection).
• Την ύπαρξη στο εγκεκριμένο από την ΕΠΑ Αττικής οργανόγραμμα του αναδόχου, ξεχωριστών υπευθύνων μηχανικών ποιοτικού ελέγχου και ασφαλείας.
• Και τέλος, από τα μέτρα ασφαλείας που ο ανάδοχος υποχρεούται να συντάξει, υποβάλλει για έγκριση και υλοποιήσει.
Και αν όλα αυτά ισχύουν σε θεωρητικό επίπεδο, σε πρακτικό επίπεδο, τι συμβαίνει; Αποσαφηνίζουμε ότι δεν προσάπτουμε το οτιδήποτε αρνητικό ή μεμπτό στην υπεργολαβική σχέση της κοινοπραξίας με την εταιρία ΜΑΡΙΝΤΕΡ και ότι οι ανάδοχοι -εκ προοιμίου- έχουν το δικαίωμα να απασχολούν υπεργολάβους. Το θέμα είναι αν τηρούνται -στην πορεία- όσα πρέπει, αν οι εργολάβοι ακολουθούν τις προδιαγραφές ασφαλείας που υπάρχουν στις σχετικές υποχρεώσεις τους, και αν, εν κατακλείδι, λειτουργεί σωστά ο μηχανισμός εποπτείας και ελέγχου των έργων (εννοείται και για τη συγκεκριμένη περίπτωση).
Είναι αλήθεια ότι καλοκαίρι που μας πέρασε η ΕΠΑ Αττικής  είχε πολλά ανεκτέλεστα συμβόλαια με τους καταναλωτές και άσκησε μεγάλη πίεση στους εργολάβους να «τρέξουν» τα έργα. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε, ότι με βάση τους όρους της άδειας διανομής, έπρεπε, μέχρι το τέλος του 2008 να έχει κατασκευάσει 2.000 χλμ. δικτύου. Και λέμε έπρεπε, γιατί τα χιλιόμετρα αυτά, τον Αύγουστο που μας πέρασε, με υπουργική απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης κ. Χρήστου Φώλια, μετά από αίτημα της εταιρίας, μειώθηκαν κατά 500. Είναι πολύ πιθανόν λοιπόν, οι εργολάβοι, κάτω από την πίεση της ΕΠΑ για την κατασκευή των χιλιομέτρων, να χρησιμοποίησαν υπεργολάβους για την ολοκλήρωση των έργων.
Στα πλαίσια αυτά, και με στόχο τη διερεύνηση όλων των πτυχών του θέματος, απευθύναμε στην ΕΠΑ Αττικής στις 12 Νοεμβρίου, ορισμένα ερωτήματα, το πνεύμα των οποίων ήταν το εξής:
1. Η ΕΠΑ Αττικής διαθέτει λίστα των εγκεκριμένων υπεργολάβων;
2. Οι εργολάβοι, έχουν δικαίωμα να απασχολούν υπεργολάβους χωρίς να τους έχουν δηλώσει στην ΕΠΑ Αττικής;
3. Οι επιβλέποντες της ΕΠΑ Αττικής ελέγχουν το ποιες εταιρίες εργάζονται στα έργα και εάν έχουν αυτό το δικαίωμα;
4. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι επιβλέποντες της ΕΠΑ Αττικής είχαν επισκεφθεί, πριν το ατύχημα, την περιοχή, και αν ναι, είχαν ενημερώσει την ΕΠΑ Αττικής για το ποια ή ποιες εταιρίες απασχολούνταν ως υπεργολάβοι;
5. Οι εργολάβοι της ΕΠΑ Αττικής διαθέτουν εγκεκριμένο εγχειρίδιο ασφαλείας και μηχανικό ασφαλείας;
6. Ποια είναι τα μέτρα ασφαλείας που προβλέπονται στο εγχειρίδιο για την εκτέλεση των εργασιών αερίου;
7. Τέλος, η ΕΠΑ Αττικής, απαίτησε  και παρέλαβε από τον ανάδοχο τη σχετική αναφορά για το δυστύχημα;
Για να μας απαντήσει, στις 14 Νοεμβρίου, ως εξής:
«Δεδομένου ότι τα αίτια και οι συνθήκες κάτω από τα οποία σημειώθηκε το περιστατικό είναι υπό διερεύνηση από τις αρχές και ειδικούς εμπειρογνώμονες όλο αυτό το χρονικό διάστημα μέχρι σήμερα, η εταιρία μας δεν δύναται να προβεί στην παρούσα φάση σε οποιοδήποτε σχόλιο επί συγκεκριμένων στοιχείων ή γεγονότων που σχετίζονται με το συμβάν ή τους εμπλεκόμενους σε αυτό.
Μετά την ολοκλήρωση των ερευνών που διενεργούνται από τις αρχές και τη συγκέντρωση όλων των απαραίτητων στοιχείων και επίσημων αναφορών που θα οδηγήσουν στην εξακρίβωση των συνθηκών του συμβάντος, εφόσον μας ζητηθεί, θα μπορέσουμε να σας παράσχουμε περισσότερες πληροφορίες για το παραπάνω περιστατικό.
Σας διαβεβαιώνουμε ότι, η εταιρία μας παρακολουθεί βήμα προς βήμα την εξέλιξη της υπόθεσης που αναμφίβολα προκαλεί την ειλικρινή και βαθειά θλίψη όλων μας».
Και ποιος δεν λυπάται. Όμως, καμία απάντηση επί της ουσίας. Κάτι που θα μπορούσε ενδεχόμενα να ερμηνευθεί, ότι η πίεση για την κατασκευή των χιλιομέτρων είναι μεγάλη.
Σε κάθε περίπτωση, εμείς θα επανέλθουμε.
Κι επειδή στην αρχή του άρθρου μας κάναμε λόγο για το «δάχτυλο» και τη «σελήνη», συνεχίζουμε τις διευκρινίσεις μας γι’ αυτή μας τη φράση.
Στην προσπάθειά μας να αντλήσουμε πληροφορίες για το συμβάν, μόλις αυτό μας έγινε γνωστό, τον περασμένο Οκτώβριο, ήρθαμε σε επικοινωνία με πολλούς αρμόδιους, οι περισσότεροι εκ των οποίων, όπως μας δήλωσαν, δεν το γνώριζαν.
Κάτι που δεν το αμφισβητούμε, αφού δεν θα ήταν υπερβολή να σας πούμε, ότι και στελέχη της ΕΠΑ δήλωναν άγνοια.
Το τι ακούσαμε όμως σε αυτές μας τις συζητήσεις, δεν περιγράφεται. Βεβαίως ανεπίσημα όλα αυτά, γιατί επισήμως κανείς δεν θα τα πει και, σίγουρα, θα τα διαψεύσει. Ακούσαμε από το τι δουλειά έχουμε εμείς με το θέμα, μέχρι το ότι ανακινούμε το ζήτημα για να μπορέσει να πάρει μεγαλύτερη αποζημίωση η οικογένεια του εκλιπόντος.
Το τελευταίο, είναι πραγματικά εξοργιστικό, και δείγμα της αντίληψης του συστήματος προς τους δημοσιογράφους, όταν κάποιος πάει να ταράξει την ηρεμία τους.
Εάν κάποιοι πρέπει να «απολογηθούν» και να δώσουν εξηγήσεις, αυτοί είναι όσοι προδιαγράφουν και συντηρούν το σύστημα και όχι εμείς, που θέλουμε να πιστεύουμε ότι κάνουμε πολύ αντικειμενικά και δίκαια τη δουλειά μας, και για την οποία κρινόμαστε εκ του αποτελέσματος.  Πρόθεση και σκοπός μας, όπως άλλωστε φαίνεται ξεκάθαρα από το άρθρο μας, ήταν και είναι, να δούμε ποιες συνθήκες επιβάλλονται από τις συμβάσεις μεταξύ της ΕΠΑ και των εργολάβων, έτσι ώστε να αποφεύγονται θανάσιμοι ή απλοί τραυματισμοί. Πρόθεση και σκοπός μας ήταν και είναι, να εντοπίσουμε ενδεχόμενες ατέλειες και να βοηθήσουμε, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, στην άρση τους, γιατί σε τελική ανάλυση τις ατέλειες αυτές τις πληρώνουμε όλοι.  Κάποιοι, δυστυχώς, με τη σωματική τους ακεραιότητα, με τη ζωή τους και όλοι εμείς οι υπόλοιποι καταναλωτές με τα χρήματά μας, στα τιμολόγια φυσικού αερίου. Και το επισημαίνουμε αυτό, γιατί όπως είναι γνωστό, το κόστος των κατασκευών μετακυλίεται στα τιμολόγια φυσικού αερίου που εγκρίνει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και πληρώνουν οι καταναλωτές. Έτσι, εάν δεν τηρείται μέρος των όσων προβλέπονται στις συμβάσεις περιόδου της ΕΠΑ Αττικής με τους εργολάβους, τότε, λογικά, θα έπρεπε να μειώνεται, ποσοστιαία, και η τιμή του φυσικού αερίου. Επί του θέματος αυτού, θα είχε ενδιαφέρον να ακούσουμε την άποψη της ΡΑΕ, για να μη θεωρήσουμε ότι ο ρόλος της είναι απλά διακοσμητικός, όπως συνέβη με τη μείωση των χιλιομέτρων.
Ενδιαφέρον θα είχε πάλι και η διερεύνηση της πληροφορίας μας, ότι για τον κάθε παροχετευτικό αγωγό η ΕΠΑ Αττικής πληρώνει στους εργολάβους πάνω από 1.400 ευρώ, ενώ η ΕΠΑ Θεσσαλονίκης πληρώνει περίπου 1.100 ευρώ (και μάλιστα για μικρότερο όγκο έργων σε σχέση με την Αθήνα). Φαίνεται ότι οι Ιταλοί τα έχουν καταφέρει καλύτερα από τους «δικούς» μας, εδώ στην Αθήνα.  Οι της ΕΠΑ Αττικής, αν ισχύει η πληροφορία,  είναι ανοιχτοχέρηδες, μάλλον, αφού δεν είναι δυνατόν οι Αθηναίοι εργολάβοι να κάνουν καλύτερα τις εργασίες από τους Θεσσαλονικείς. Ίδια δουλειά κάνουν και οι δύο. Τότε γιατί υπάρχει διαφορά στην τιμή που αμείβονται;
Το περιοδικό μας έχει ηθική και δημοσιογραφική υποχρέωση να επανέλθει στο θέμα, τόσο σε ό,τι έχει να κάνει με το θάνατο του εργαζομένου (όταν ολοκληρωθούν οι έρευνες που διεξάγουν οι αρχές), όσο και στα μέτρα ασφαλείας που επιβάλλουν οι συμβάσεις της ΕΠΑ και στην πρακτική υλοποίησής τους.
Βασίλης Τσάκος