Του Θωμά Σακάρου – Ηλεκτρονικός Μηχανικός Τ.Ε.Τμήμα έρευνας OlympiaElectronics
Διανύουμε μια εποχή, στην οποία όλοι προσπαθούμε να κάνουμε οικονομία με οποιονδήποτε τρόπο. Η μείωση της θέρμανσης στο σπίτι μας είναι ένας από αυτούς τους «τρόπους οικονομίας». Δηλαδή προσπαθούμε να καταναλώνουμε λιγότερο πετρέλαιο ή ξύλο ή οποιοδήποτε άλλο καύσιμο ή πηγή ενέργειας διαθέτουμε, με στόχο την μείωση των εξόδων μας. Αυτή η κίνηση όμως έχει ένα σημαντικό μειονέκτημα, το οποίο οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν.
Το μειονέκτημα αυτό είναι, ότι το σπίτι ή ο χώρος στον οποίο «κάνουμε οικονομία» είναι «παγωμένος», με αποτέλεσμα να θερμαίνεται μόνο όταν ενεργοποιούμε τον καυστήρα ή την οποιαδήποτε πηγή θερμότητας διαθέτουμε. Έτσι για να ζεσταθεί ο χώρος μας πρέπει να «κάψουμε» πολλή ενέργεια, με αποτέλεσμα η υποτιθέμενη οικονομία που προσπαθούσαμε να κάνουμε πάει χαμένη, ασχέτως με την ψευδή αίσθηση που έχουμε ότι αν «κάψουμε» για λίγο και ζεσταθούμε προσωρινά θα κάνουμε οικονομία. Στην πραγματικότητα για να ζεσταθεί ένα κρύο σπίτι ο λέβητας πρέπει να λειτουργήσει για σχεδόν το διπλάσιο χρόνο από ότι θα λειτουργούσε αν ήταν ήδη προθερμασμένο το σπίτι μας.
Πιθανά σενάρια λειτουργίας
Ας εξετάσουμε τώρα ένα πιθανό σενάριο λειτουργίας ενός λέβητα πετρελαίου σε ένα σπίτι, το οποίο είναι ήδη ζεστό, δηλαδή όλοι οι χώροι και όλες οι επιφάνειες (τοίχοι, πατώματα κτλ.) είναι ζεστές. Η κατάσταση αυτή προϋποθέτει τη συνεχή λειτουργία του λέβητα μέχρι ο χώρος μας να ζεσταθεί αρχικά. Οπότε ο λέβητας θα αρχίσει να κάνει κύκλους ενεργοποίησης – απενεργοποίησης, όπως και στο προηγούμενο σενάριο, με τη μόνη διαφορά ότι οι κύκλοι αυτοί θα είναι πολύ πιο σύντομοι, γιατί όλος μας ο χώρος, τα καλοριφέρ και οι σωληνώσεις τους θα βρίσκονται σε μία σχετικά υψηλή θερμοκρασία. Με λίγα λόγια όταν ο χώρος μας είναι ήδη ζεστός σε μια σχετικά κοντινή θερμοκρασία με την θερμοκρασία που έχουμε επιλέξει από τον θερμοστάτη, τότε ο λέβητας θα χρειαστεί να λειτουργήσει για μερικά μόνο λεπτά. Έτσι επιτυγχάνουμε οικονομία γλυτώνοντας την πολύωρη καύση πετρελαίου και φυσικά έχουμε συνεχώς ζέστη στον χώρο μας.
Για να πετύχουμε το προηγούμενο σενάριο και κατά συνέπεια οικονομία στα καύσιμα θα χρειαστεί να τοποθετήσουμε στον χώρο μας έναν ψηφιακό προγραμματιζόμενο θερμοστάτη χώρου, όπως αυτόν που φαίνεται στην εικόνα.
Η αναγκαιότητα χρήσης ψηφιακού θερμοστάτη
Ας δούμε ποιος είναι ο λόγος, για τον οποίο είναι απαραίτητη η χρήση ενός τέτοιου θερμοστάτη. Καταρχάς με τον όρο ψηφιακός εννοούμε αφενός την απεικόνιση της θερμοκρασίας σε οθόνη και αφετέρου τη χρήση ψηφιακού αισθητήρα μέτρησης θερμοκρασίας. Τα πλεονεκτήματα ενός τέτοιου θερμοστάτη που κάνει χρήση ψηφιακού αισθητήρα είναι η σταθερότητα στη μέτρηση της θερμοκρασίας, η μεγάλη περιοχή μέτρησης, η πολύ καλή γραμμικότητα και το πολύ μικρό σφάλμα μέτρησης. Ενημερωτικά για τον αισθητήρα του θερμοστάτη της εικόνας η περιοχή μετρήσεών του είναι από -20°C έως +85°C με ακρίβεια ± 0,5°C και ανάλυση 0,1°C. Με τον όρο προγραμματιζόμενος εννοούμε ότι ο θερμοστάτης δέχεται εβδομαδιαίο ή ημερήσιο προγραμματισμό έτσι ώστε να έχουμε διαφορετικές θερμοκρασίες κατά την διάρκεια της ημέρας, δίνοντάς μας και κάποιες άλλες δυνατότητες – ευκολίες, τις οποίες θα εξετάσουμε στη συνέχεια. Πριν αναλύσουμε όλες τις δυνατότητες ενός τέτοιου θερμοστάτη πρέπει να εξετάσουμε το σημαντικότερο, δηλαδή με ποιον τρόπο θα μας βοηθήσει στην εξοικονόμηση καυσίμου.
Με τη δυνατότητα που διαθέτει για ημερήσιο προγραμματισμό μπορούμε να ρυθμίσουμε μέχρι και 10 προγράμματα ανά ημέρα. Αυτό σημαίνει ότι ανάλογα με τις ώρες που βρισκόμαστε στον χώρο θα τον προγραμματίσουμε, έτσι ώστε να έχουμε πάντα ζέστη. Πιο αναλυτικά, τις νυχτερινές ώρες θα επιλέξουμε μια σχετικά χαμηλή θερμοκρασία για να μπορούμε να κοιμηθούμε με άνεση αλλά η επιλογή μας θα είναι τέτοια έτσι ώστε ο χώρος να μην κρυώσει πολύ και χρειαστεί να λειτουργήσει ο λέβητας για πολύ ώρα για να τον ξαναζεστάνει. Τις ώρες της ημέρας, κατά τις οποίες απουσιάζουμε από τον χώρο μας επιλέγουμε επίσης μια σχετικά χαμηλή θερμοκρασία με την ίδια λογική όπως και κατά τις νυχτερινές ώρες. Τις ώρες που θα είμαστε στον χώρο μας επιλέγουμε τέτοια θερμοκρασία έτσι ώστε να αισθανόμαστε άνετοι. Με τον τρόπο αυτό έχουμε «κρατήσει» τον χώρο μας συνεχώς ζεστό, καθώς ο λέβητας θα ενεργοποιείται για σύντομα χρονικά διαστήματα, επειδή δεν θα έχουμε μεγάλες διακυμάνσεις θερμοκρασίας στον χώρο μας και η κατανάλωση του καυσίμου θα είναι πολύ λιγότερη σε σχέση με το αν ενεργοποιούσαμε τον λέβητα μόνο όταν βρισκόμασταν στον χώρο μας και ήταν κρύος πιο πριν. Με την ίδια λογική λειτουργεί και ο εβδομαδιαίος προγραμματισμός, με τον οποίο μπορούμε να πετύχουμε το ίδιο αποτέλεσμα όπως και με τον ημερήσιο προγραμματισμό, με την διαφορά ότι τα προγράμματα μπορούν να λειτουργούν με διαφορετικές επιλογές θερμοκρασίας και ώρας ανά ημέρα.
Εκτός από τη δυνατότητα προγραμματισμού που διαθέτει μία τέτοια συσκευή, μία άλλη πολύ χρήσιμη δυνατότητα είναι το ρολόι πραγματικού χρόνου, το οποίο εκτός από την απεικόνιση της ώρας στην οθόνη της συσκευής είναι χρήσιμο για την αυτόματη αλλαγή χειμερινής – θερινής ώρας έτσι ώστε ο χρήστης να μην χρειάζεται να επέμβει στις ρυθμίσεις τις συσκευής σε κάθε αλλαγή της ώρας.
Η ύπαρξη πλήκτρου απουσίας από τον χώρο και πλήκτρου νυχτερινού προγράμματος είναι άλλες δύο σημαντικές δυνατότητες της συσκευής, με τις οποίες ο χρήστης επιλέγει ανά πάσα στιγμή, ακυρώνοντας προσωρινά κάθε τρέχων πρόγραμμα, μια προεπιλεγμένη θερμοκρασία χώρου αντίστοιχα.
Η ύπαρξη πλήκτρου boiler με προγραμματιζόμενο χρόνο λειτουργίας καθιστά τη συσκευή ακόμη πιο απαραίτητη για εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων, καθώς με τη δυνατότητα αυτόματης απενεργοποίησης του boiler μας εξοικονομεί χρήματα από άσκοπη λειτουργία του boiler σε περίπτωση που το ξεχάσουμε ενεργοποιημένο για πολλές ώρες. Επίσης η δυνατότητα επιλογής διαφορικού από 0,1°C έως 4,0°C, η αντιπαγωτική λειτουργία που ενεργοποιείται στους 5°C, καθώς επίσης και ο οπίσθιος φωτισμός της οθόνης, που ενεργοποιείται με κάθε πίεση οποιουδήποτε πλήκτρου του, αποτελούν μερικές ακόμη σημαντικές δυνατότητες της συσκευής. Μια τέτοια συσκευή διαθέτει δύο τρόπους λειτουργίας, ο ένας είναι για ψύξη και ο άλλος για θέρμανση.
Έτσι μπορούμε να χρησιμοποιούμε τη συσκευή ακόμη και το καλοκαίρι με την ίδια λογική που τη χρησιμοποιούσαμε τον χειμώνα, με την προϋπόθεση ότι το κλιματιστικό ή η συσκευή ψύξης που διαθέτουμε θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα σύνδεσης με θερμοστάτη χώρου. Επίσης με τη δυνατότητα κλειδώματος του πληκτρολογίου αποφεύγουμε τη λανθασμένη χρήση του θερμοστάτη από παιδιά ή από μη εξουσιοδοτημένα άτομα. Εκτός από το κλείδωμα του πληκτρολογίου η αποτροπή λανθασμένης χρήσης μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση των ειδικών μενού, από τα οποία επιλέγουμε ποια θα είναι η μέγιστη και η ελάχιστη θερμοκρασία που μπορεί να επιλέξει ο χρήστης. Τέλος, ένας τέτοιος θερμοστάτης λειτουργεί ανεξάρτητα από το δίκτυο ηλεκτροδότησης, δηλαδή τροφοδοτείται από μπαταρίες, η διάρκεια ζωής των οποίων μπορεί να κυμανθεί από 2 ή και περισσότερα χρόνια, ανάλογα με τη χρήση του.
Να σημειωθεί ότι οι παραπάνω δυνατότητες και ο τρόπος χρήσης αφορούν τον θερμοστάτη της εικόνας και ενδέχεται να διαφέρουν σε άλλους τύπους προγραμματιζόμενων θερμοστατών άλλων κατασκευαστών.
