Του Σπύρου Αναγνωστόπουλου, επίτιμου προέδρου της ΟΒΥΕ
Προς ΕΠΑ, μηχανολόγους, υπουργεία Ανάπτυξης και ΠΕΧΩΔΕ και συναδέλφους
Στο προηγούμενο φύλλο του «Υ» διάβασα δύο συνεντεύξεις. Η μία ήταν του προέδρου του Συνδέσμου Λάρισσας συν. Σαγώνα και η άλλη του προέδρου του Συλλόγου των μηχανολόγων, κ. Διαμαντίδη.
Θα ήθελα να τις σχολιάσω και τις δύο, μιας και λίγο πολύ αναφέρονται στο ίδιο θέμα, αλλά σ’ αυτό το τεύχος θα περιοριστώ σ’ εκείνη του συν. Σαγώνα.
1. Ο συν. πρόεδρος της Λάρισας καταγγέλει ότι το σύνολο σχεδόν των εγκαταστάσεων φυσικού αερίου γίνονται από μηχανολόγους με μη αδειοδοτημένα συνεργεία.
Στη συνέχεια ζητάει:
α. Να ξεκαθαριστούν τα πράγματα και στην περίπτωση που παίρνει τη δουλειά ένας μηχανολόγος να είναι υποχρεωμένος να απασχολεί αδειούχους υδραυλικούς.
β. Να ισχύσει για τις εγκαταστάσεις σε παλαιά κτίρια ό,τι στα νέα, όπου η πολεοδομία δεν δίνει άδεια ηλεκτροδότησης αν δεν υποβληθεί και η υπεύθυνη δήλωση του υδραυλικού, θεωρημένη από το σωματείο. Και ο συν. πρόεδρος αναρωτιέται: «Δεν μπορώ να αντιληφθώ γιατί ο νόμος κάνει διάκριση στις εγκαταστάσεις, σε νέες και παλιές».
Συνάδελφε πρόεδρε δεν χρειάζεται να καθαρίσει καμία κατάσταση. Όλα είναι ξεκάθαρα. Το μόνο που πρέπει να γίνει είναι να εφαρμόζονται οι νόμοι. Και εξηγούμαι.
– Οι φίλοι μας οι μηχανολόγοι όταν παίρνουν μία δουλειά είναι υποχρεωμένοι να απασχολούν τεχνικό προσωπικό που κατέχει την κατάλληλη άδεια, όπως έκανα κι εγώ τόσα χρόνια που δεν δούλευα ο ίδιος στην οικοδομή, γιατί είχα άλλες δουλειές.
Το άρθρο 7.1. του Π.Δ. 38/91 είναι ξεκάθαρο: «Στις εγκαταστάσεις και τις συντηρήσεις επιτρέπεται να εργάζονται μόνο πρόσωπα που κατέχουν την κατάλληλη άδεια». Αυτό με απλά λόγια, μπας και συνεννοηθούμε καμιά φορά, σημαίνει ότι εκείνος που εκτελεί μια εγκατάσταση, που τοποθετεί σωλήνες δηλαδή για το φυσικό αέριο, ας πούμε, πρέπει να έχει άδεια τεχνίτη Β’ ή εγκαταστάτη στο φυσικό αέριο. Προσοχή (πάλι μπας και συνεννοηθούμε). Ο βοηθός δεν εκτελεί εγκαταστάση. Βοηθάει τον αδειούχο τεχνίτη να την εκτελέσει. Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται απ’ όλους. Και για να γίνω πιο σαφής, δεν λέει πουθενά το Π.Δ. ότι οι εγκαταστάσεις του φυσικού αερίου (και όλων των άλλων βέβαια) μπορεί να εκτελούνται και από βοηθούς ή μη αδειούχους (για να μην πω ανειδίκευτους), αν την εργολαβία της εγκατάστασης έχει αναλάβει μηχανολόγος.
Αντίθετα λέει, ότι και σ’ αυτή την περίπτωση όλα γίνονται «σύμφωνα με όσα ορίζονται και τις διαδικασίες που περιγράφονται στο παρόν Π.Δ.».
Πρέπει λοιπόν να γίνει απόλυτα κατανοητό ότι άλλο εργολάβος, που ασκεί εμπορική δραστηριότητα, άλλο επιβλέπων που κάνει επίβλεψη όπως την ορίζουν οι νόμοι (και όπως την κάνει) και άλλο εγκαταστάτης (κάτοχος της σχετικής άδειας καλύτερα) που εκτελεί την εγκατάσταση.
– Τι θα πει να ισχύσει για τα παλαιά κτίρια ό,τι για τα καινούργια; Ποιος είπε ότι το Π.Δ. 38/91 κάνει διακρίσεις σε νέα και παλιά κτίρια, σε ιδιωτικά και δημόσια έργα; Ποιος είπε ότι η υπεύθυνη δήλωση πρέπει να εκδίδεται μόνο για τις καινούργιες δουλειές; Το Π.Δ. στο άρθρο 4 ορίζει:
– παρ. 4.2.3. Για κάθε εγκατάσταση (νέα εννοεί) συντάσσεται υπεύθυνη δήλωση.
– παρ. 4.2.4. Για κάθε συντήρηση εγκατάστασης συντάσσεται υπεύθυνη δήλωση.
– παρ. 4.4. Η παραπάνω διαδικασία τηρείται και αν την ευθύνη εκτέλεσης της εγκατάστασης έχουν οι μηχανολόγοι.
Στο ίδιο άρθρο αναφέρεται ότι οι υπεύθυνες δηλώσεις:
– Πρέπει να περιλαμβάνουν τα ονόματα αυτών που εργάστηκαν στο έργο, μαζί με τον αριθμό της άδειάς τους και τα ημερομίσθια που έκαναν.
– Πρέπει, πριν παραδοθούν στον ιδιοκτήτη, να κατατίθενται αποδεδειγμένα στο «οικείο επαγγελματικό σωματείο» (το γιατί θα το πούμε στο επόμενο φύλλο που θα σχολιάσουμε τη συνέντευξη του προέδρου των μηχανολόγων).
Άρα συνάδελφε πρόεδρε δεν έχουμε ούτε να ρυθμίσουμε ούτε να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να εφαρμόσουμε τους νόμους που θεσπίζουμε.
Προσοχή. Η αυστηρότητα του ύφους και των ερωτημάτων δεν αναφέρονται στο συν. πρόεδρο, με τον οποίο λέμε τα ίδια, αλλά σε όσους διακινούν τέτοιες θέσεις.
2. Ας πούμε όμως δύο λόγια παραπάνω για τις εγκαταστάσεις σε νέα κτίρια και τις εγκαταστάσεις στα παλαιά, γιατί εδώ υποπτεύομαι ότι υπάρχει ένα κενό και στους συναδέλφους μου και στους μηχανολόγους. Και να με συμπαθούν οι φίλοι μου οι μηχανικοί που καταλογίζω και σ’ αυτούς το κενό (εγώ ένας ..συνταξιούχος υδραυλικός είμαι, αλλά το κάνω για να μην τους καταλογίσω πρόθεση παράβασης των νόμων και μάλιστα με ενδεχόμενο δόλο που λένε τα δικαστήρια).
Έχουμε λοιπόν και λέμε:
2.1. Τις εγκαταστάσεις όλων των κατηγοριών μπορούμε να τις κατατάξουμε σε δύο κατηγορίες:
α. Σ’ εκείνες που εκτελούνται σε νέα κτίρια για τα οποία έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια.
β. Σ’ εκείνες που εκτελούνται σε παλιά κτίρια και για την εκτέλεση των οποίων δεν απαιτείται οικοδομική άδεια.
2.2. Η κείμενη νομοθεσία και στη συγκεκριμένη περίπτωση το δικό μας Π.Δ. 38/91, το Π.Δ. 420/87 και ο Ν. 3175/03 ο οποίος έκανε σημαντικές τροποποιήσεις και προσθήκες στο Π.Δ. 420/87, θεσπίζουν για όλες τις εγκαταστάσεις τις ίδιες υποχρεώσεις.
Ειδικότερα:
α. Το Π.Δ. 38/91 προβλέπει όλα αυτά που ανέφερα αμέσως προηγούμενα.
β. Το Π.Δ. 420/87 όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 3175/03 προβλέπει:
β1. Στην παρ. 4 του άρθρου 5 που προστέθηκε με την παρ. 7 του άρθρου 30 του Ν. 3175/03:
Μετά το πέρας των εργασιών της οικοδομής και ειδικότερα πριν από τη σύνδεση της οικοδομής με τα δίκτυα κοινής ωφελείας (άρα μιλάμε για νέα κτίρια) ο επιβλέπων μηχανικός υποβάλλει στην ΕΠΑ υπεύθυνη δήλωση στην οποία δηλώνει ότι η δουλειά έγινε σωστά κ.λπ.
Στην υπεύθυνη αυτή δήλωση του επιβλέποντα επισυνάπτεται και η υπεύθυνη δήλωση του υδραυλικού που προβλέπεται από το άρθρο 4 του Π.Δ. 38/91.
Για την ιστορία.
Εμείς, η ΟΒΥΕ δηλαδή, ζητήσαμε οι δύο υπεύθυνες δηλώσεις να είναι αυτοτελείς. Δηλαδή υποβάλλονται στην ΕΠΑ:
– Η υπεύθυνη δήλωση του επιβλέποντα ότι κ.λπ.
– Η υπεύθυνη δήλωση του υδραυλικού του Π.Δ. 38/91.
Ο σύμβουλος του υπουργού όμως δεν δέχτηκε να «υποβάλλεται» ξεχωριστά η δική μας υπεύθυνη δήλωση και ζήτησε να φτιάξουμε ένα κείμενο που θα λέει ότι «επισυνάπτεται» στην υπεύθυνη δήλωση του επιβλέποντα για να λένε τώρα (ή έλεγαν παλιότερα) κάποιες ΕΠΑ ότι η υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης του υδραυλικού είναι ευθύνη του επιβλέποντα και όχι δική μας, (άρα εμείς παίρνουμε την υπεύθυνη δήλωση του μηχανικού και χωρίς αυτή;).
Το γράφω αυτό για να φανεί ποιος είχε το δίκιο στη σωστή διατύπωση του νόμου και τότε.
Ευτυχώς βέβαια που το κείμενο του «επισυνάπτεται» το φτιάξαμε εμείς εκείνη τη στιγμή εκεί και συνδέσαμε την υπεύθυνη δήλωση του υδραυλικού με εκείνη του Π.Δ. 38/91. Γιατί οι ατσίδες του υπουργείου μπορεί να έγραφαν απλά υπεύθυνη δήλωση και να μας λέγανε σήμερα ότι μια απλή υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/86 (πρώην Ν. 105) χωρίς ονόματα, σωματεία κ.λπ. είναι αρκετή.
β.2. Για τα υφιστάμενα πριν το 2003 κτίρια για την εγκατάσταση δικτύων καυσίμων αερίων εφαρμόζονται αναλογικά οι διαδικασίες των άρθρων 3, 4, και 5 παρ. 4 του Π.Δ. 420/87 όπως τροποποιείται με τον παρόντα νόμο (παρ. 10 του άρθρου 30 του Ν. 3175/03).
Άρα στην ίδια διαδικασία υπόκεινται και οι εγκαταστάσεις σε παλιά κτίρια γιατί η παραπάνω παρ. 4 του άρθρου 5 του Π.Δ. 420/87 μιλάει ακριβώς για την υπεύθυνη δήλωση του επιβλέποντα στην οποία επισυνάπτεται και η υπεύθυνη δήλωση του υδραυλικού κ.λπ.
Η παράγραφος συνεχίζει, ότι για τις παραπάνω εγκαταστάσεις για τις οποίες δεν απαιτείται έκδοση οικοδομικής άδειας, η ΕΠΑ είναι υποχρεωμένη να αποστείλει τη μελέτη «μαζί με τα στοιχεία που προβλέπονται στην παρ. 4 του άρθρου 5 του Π.Δ. 420/87» στην πολεοδομική υπηρεσία «για την πληρότητα του τηρουμένου φακέλου της οικοδομικής άδειας του κτιρίου». Άρα στα «στοιχεία» που πρέπει να στείλει είναι και η υπεύθυνη δήλωση του υδραυλικού γιατί και αυτή είναι «στοιχείο» που προβλέπεται.
β.3. Η ίδια ακριβώς διαδικασία προβλέπεται, σύμφωνα με το άρθρο 9 του Π.Δ. 420/87 όπως αυτό προστέθηκε με την παρ. 10 του άρθρου 30 του Ν. 3175/03 και για κτίρια που έχουν ανεγερθεί μετά το 2003 (Ν. 3175/03) «και στα οποία, κατά παράβαση των διατάξεών του, η εγκατάσταση δικτύου αερίων καυσίμων είναι ελλιπής ή δεν έχει εφαρμοσθεί».
Στο σημείο αυτό έφτασε στα χέρια μου η εγκύκλιος 27-4/3/04 του ΥΠΕΧΩΔΕ με την επισήμανση ότι στην παρ. 5 λέει ότι «για τα παλιά κτίρια υποβάλλεται στις ΕΠΑ μόνο η υπεύθυνη δήλωση του επιβλέποντα και αυτή επικαλούνται οι ΕΠΑ ή οι μηχανολόγοι. Για να δούμε λοιπόν.
Πράγματι στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 5 αναφέρεται «στις υπηρεσίες πολεοδομίας υποβάλλονται (…) και οι θεωρημένες από τις ΕΠΑ -μετά από αυτοψία- υπεύθυνες δηλώσεις των επιβλεπόντων μηχανικών» για να μπουν στο φάκελο κ.λπ.
Δέχομαι ότι εδώ υπάρχει ένα κενό που μπορεί να δημιουργήσει παρεξηγήσεις, ηθελημένες ή αθέλητες.
Θα έπρεπε να συνδέει την υπεύθυνη δήλωση με τα διαλαμβανόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 5 του Π.Δ. 420/87 και δεν το έκανε.
Όμως προσοχή. Η παράλειψη αυτή δεν δημιουργεί κανένα δίκαιο, που μπορούν να το επικαλούνται κάποιοι. Το ότι δεν το λέει η εγκύκλιος δεν σημαίνει ότι δεν ισχύει εκείνο που λέει το Π.Δ. το οποίο μάλιστα θεσπίστηκε με νόμο. Ας πάμε όμως παρακάτω.
Φαίνεται ο συντάκτης της εγκυκλίου, διαπιστώνοντας ότι η παρ. 4 του άρθρου 5 του Π.Δ. 420/87 ισχύει για τις εγκαταστάσεις σε όλα τα κτίρια και προφανώς για να δέσει και το δικό του «γάιδαρο», που λένε, πρόσθεσε και την παρ. 11 σύμφωνα με την οποία «η εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 7 του άρθρου 30 του Ν. 3175/03 γίνεται για όλα τα κτίρια εντός των ορίων των πόλεων» κ.λπ.
Η παρ. όμως 7 του άρθρου 30 του Ν. 3175/03 είναι η παρ. που λέει ότι επισυνάπτεται και η υπεύθυνη δήλωση του υδραυλικού.
Επομένως όσοι θέλουν να λοξοδρομήσουν από την κείμενη νομοθεσία μην προσπαθούν να το σκάσουν από την εγκύκλιο 27 γιατί και αυτό το μονοπάτι είναι κλειστό. Αν και ανοιχτό να ήταν, πάλι θα προσέκρουε στο Π.Δ. 420/87 και τον Ν. 3175/03.
Εδώ όμως θέλω να κάνω μια επισήμανση για να μη δημιουργήσουμε νέες συγχύσεις προσπαθώντας να ξεδιαλύνουμε τις παλιές και παρακαλώ τους συναδέλφους να την προσέξουν πολύ. Όπου προηγούμενα αναφέρομαι σε «υπεύθυνες δηλώσεις του υδραυλικού» το σωστότερο θα ήταν να αναφέρομαι σε «υπεύθυνες δηλώσεις του επικεφαλής του συνεργείου» που εκτελεί την εγκατάσταση.
Και, προσοχή εδώ, αυτός ο «επικεφαλής» μπορεί να είναι υδραυλικός ή μπορεί να είναι και μηχανολόγος. Στη δεύτερη περίπτωση η υπεύθυνη δήλωση, που υποχρεωτικά εκδίδεται, μπορεί να περάσει όχι από το σύνδεσμο των υδραυλικών αλλά και από το σύλλογο των μηχανολόγων γιατί και αυτό μπορεί να είναι, για το μηχανολόγο, το «οικείο επαγγελματικό σωματείο».
Συμπέρασμα:
Όλη η κείμενη νομοθεσία αντιμετωπίζει με τον ίδιο τρόπο και τα παλιά και τα καινούργια κτίρια και θεσπίζει τις ίδιες διαδικασίες για τη χορήγηση του φυσικού αερίου ας πούμε.
Τότε πού είναι η διαφορά θα μου πείτε; Γιατί διαφορά υπάρχει.
Η διαφορά είναι ότι έχουμε συνηθίσει όλοι στη χώρα μας να θέλουμε ένα χωροφύλακα πίσω μας για να μας λέει, σε κάθε βήμα, τι πρέπει να κάνουμε και να μας «τσιμπάει» όταν κάνουμε εκείνο που δεν πρέπει.
Και ο χωροφύλακας στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η πολεοδομία που είναι δημόσια υπηρεσία και σου κόβει το βήχα. Ή φέρνεις υπεύθυνη δήλωση του υδραυλικού που ζητάει ο νόμος ή ρεύμα δεν έχει. Τελεία και παύλα. Και τούτο γιατί ο νόμος είναι σαφής και κατηγορηματικός. Θέλω αυτά τα χαρτιά για να προβώ στην τελική θεώρηση της άδειας (για να πάρει ρεύμα).
Για την περίπτωση του φυσικού αερίου στις νέες οικοδομές εφαρμόζεται η παραπάνω διαδικασία και δεν έχουμε προβλήματα, όπως λέει ο συνάδελφος πρόεδρος.
Στα παλιά κτίρια όμως που δεν υπάρχει άδεια από την πολεοδομική υπηρεσία, άρα αυτή δεν ασχολείται με το κτίριο, φαίνεται στη διατύπωση του νόμου ότι και στην περίπτωση αυτή υποβάλλονται στην πολεοδομική υπηρεσία τα ίδια στοιχεία που ισχύουν για τις νέες οικοδομές «για την πληρότητα του τηρουμένου φακέλου της οικοδομικής άδειας» δεν είναι αρκετή και η πολεοδομική υπηρεσία παίρνει το φάκελο και τον βάζει στο αρχείο της άδειας χωρίς να τον ανοίξει ίσως καθόλου. Γιατί αν τον άνοιγε θα έβλεπε ότι δεν είναι μέσα όλα τα στοιχεία που απαιτεί ο νόμος και πιο συγκεκριμένα η υπεύθυνη δήλωση του υδραυλικού.
3. Και τι πρέπει να γίνει, θα μου πείτε.
α. Ίσως πρέπει να σταλεί ένα νέο έγγραφο από το υπουργείο Δημοσίων Έργων στην πολεοδομική υπηρεσία που να λέει ότι αυτή πριν βάλει το φάκελο του επιβλέποντα στον τηρούμενο φάκελο της άδειας του κτιρίου να ελέγχει αν έχει μέσα όλα τα στοιχεία που απαιτούν οι νόμοι και ειδικότερα η υπεύθυνη δήλωση του υδραυλικού.
Και τούτο γιατί οι φίλοι μας οι μηχανολόγοι δεν θέλουν ή δεν τους συμφέρει να εφαρμόσουν το νόμο και δεν τον εφαρμόζουν προφανώς γιατί τον θεωρούν λάθος και άδικο. Αλλά αυτά στο επόμενο.
β. Εκείνο που είναι πιο εύκολο, μιας και το υπουργείο Ανάπτυξης εξέδωσε τον Ν. 3175/03, είναι να σταλεί απ’ αυτό ένα έγγραφο στις ΕΠΑ με το οποίο να ζητάει απ’ αυτές, πριν παραδώσουν στις πολεοδομικές υπηρεσίες τους φακέλους που υποβάλλουν οι μηχανολόγοι, για το φυσικό αέριο, να ελέγχουν αν αυτοί περιέχουν όλα τα στοιχεία που απαιτούν οι νόμοι και κυρίως την υπεύθυνη δήλωση του υδραυλικού με τα ονόματα αυτών που εργάσθηκαν στο έργο κ.λπ.
Ακόμα θα πρόσθετα ότι μια παρόμοια διάταξη θα μπορούσαμε να βάλουν στην εγκύκλιο που έχουμε ετοιμάσει για το Π.Δ. 38/91, εδώ και ένα χρόνο, αν αποφασίσουμε κάποτε να ασχοληθούμε και με αυτή…
Έχω πλήρη συναίσθηση ότι το άρθρο αυτό δύσκολα διαβάζεται και δεν σας κρύβω ότι και εγώ δύσκολα το έγραψα.
Το έγραψα όμως για να υπάρχει μία τεκμηριωμένη απάντηση (στο μέτρο και των δικών μου δυνατοτήτων βέβαια) σε όσα γίνονται ή δεν γίνονται, καθημερινά στην αγορά.
Αν κάποιοι, άτομα ή φορείς, θεωρούν ότι δεν έκανα σωστές αναφορές, εδώ είμαστε να ακούσουμε τον αντίλογο.
