Κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού της ΕΥΔΑΠ τάχθηκε με απόφασή της (1906/2014) η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με μια απόφαση που θεωρείται πρόκριμα και για την μη ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ. Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκανε δεκτή την αίτηση κατοίκων της Αθήνας που ζητούσαν να ακυρωθεί απόφαση με την οποία μεταβιβάστηκε χωρίς αντάλλαγμα από το Ελληνικό Δημόσιο στο ΤΑΙΠΕΔ το 34,033% του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΔΑΠ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού δεν αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση της Ελλάδας. Σύμφωνα με την απόφαση, η μετατροπή της ΕΥΔΑΠ σε ιδιωτική επιχείρηση είναι αντίθετη στα άρθρα 5 και 21 του Συντάγματος, που επιβάλλουν την μέριμνα του κράτους για την υγεία των πολιτών, αλλά και κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην προστασία της υγείας.
Ειδικότερα, αναφέρεται στην δικαστική απόφαση ότι «η παροχή υπηρεσιών κοινής ωφελείας δεν συνιστά δραστηριότητα αναπόσπαστη από τον πυρήνα της κρατικής εξουσίας». Αυτό, συνεχίζουν οι σύμβουλοι Επικρατείας, «ισχύει και προκειμένου περί των υπηρεσιών υδρεύσεως και αποχετεύσεως, τις οποίες δύναται να παρέχει μια δημόσια επιχείρηση που λειτουργεί υπό νομικό καθεστώς ιδιωτικού δικαίου ως Ανώνυμη Εταιρία».
Όμως, ο χαρακτήρας της δημοσίας επιχειρήσεως «αναιρείται στην περίπτωση της αποξενώσεως του Ελληνικού Δημοσίου από τον έλεγχο της Α.Ε. δια του μετοχικού κεφαλαίου, ήτοι της αποξενώσεως του από εκείνο το ποσοστό των μετοχών που εξασφαλίζει τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα».
«Η κατ΄ ουσίαν μετατροπή της δημόσιας επιχειρήσεως σε ιδιωτική, που λειτουργεί με γνώμονα το κέρδος, καθιστά αβέβαιη την συνέχεια της εκ μέρους της παροχής προσιτών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και δη υψηλής ποιότητας, η οποία δεν εξασφαλίζεται πλήρως με την κρατική εποπτεία», υπογραμμίζεται στην δικαστική απόφαση. Όπως επισημαίνουν «οι υπηρεσίες της ΕΥΔΑΠ παρέχεται μονοπωλιακώς, σε μεγάλο πληθυσμό διαβιούντα υπό δυσμενείς οικιστικές συνθήκες στον περιορισμένο χώρο της Αττικής, από δίκτυα που είναι μοναδικά στην περιοχή και ανήκουν στα πάγια περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας» και συνεχίζουν:
«Συνίστανται δε οι υπηρεσίες αυτές στην ύδρευση και αποχέτευση που είναι αναγκαίες για την υγιεινή διαβίωση και ιδίως στην παροχή του πόσιμου ύδατος, φυσικού αγαθού απαραίτητου για την επιβίωση που καθίσταται σπανιότερο συν τω χρόνω».
Αβεβαιότητα -αναφέρεται στην δικαστική απόφαση- «ως προς τη συνέχεια της παροχής προσιτών υπηρεσιών κοινής ωφελείας με αυτόν τον βαθμό αναγκαιότητας δεν συγχωρείται από το άρθρο 5 του Συντάγματος» ειδικότερα μάλιστα μετά το από 6.4.2001 ψήφισμα της Ζ΄ αναθεωρητικής Βουλής, και «κατοχυρώνει το δικαίωμα στην προστασία της υγείας, καθώς και στο άρθρο 21 παράγραφος 3 που ορίζει ότι το κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών».
Συνεπώς, σημειώνουν οι σύμβουλοι Επικρατείας, «η αποξένωση του Ελληνικού Δημοσίου από την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΔΑΠ Α.Ε., του οποίου η διατήρηση είναι αναγκαία για να μην μετατραπεί η δημόσια επιχείρηση σε ιδιωτική, συνιστά παράβαση των άρθρων 5 παρ. 5 και 21 παρ. 3 του Συντάγματος».
Κατόπιν αυτών, η Ολομέλεια ακύρωσε την από 25.4.2012 απόφαση της διυπουργικής επιτροπής αναδιαρθρώσεων και αποκρατικοποιήσεων κατά το σκέλος εκείνο που μεταβιβάζονται από το Ελληνικό Δημόσιο στο ΤΑΙΠΕΔ το 34,033% του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΔΑΠ.
Οι προσφυγές
Σημειώνεται ότι στο ΣτΕ προσέφυγαν εργαζόμενοι των δύο εταιριών ύδρευσης, φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, δήμαρχοι και οργανώσεις πολιτών, ζητώντας να ακυρωθεί η απόφαση της διυπουργικής επιτροπής αποκρατικοποιήσεων και να μην δοθεί σε ιδιώτες ο έλεγχος των δύο εταιριών ύδρευσης Αθήνας-Θεσσαλονίκης, διότι το νερό είναι κοινωνικό αγαθό. Οργανώθηκε μάλιστα πραγματικό κίνημα κατά της ιδιωτικοποίησης, το οποίο συγκέντρωσε εκατοντάδες χιλιάδες υπογραφές.
Το επιχείρημα περί «κοινωνικού αγαθού» επικρότησαν εμμέσως και οι αρμόδιοι παράγοντες της ΕΕ:
– Ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Μισέλ Μπαρνιέ, δήλωσε ότι η ιδιωτικοποίηση του πόσιμου νερού δεν ήταν ποτέ στις προθέσεις της ΕΕ, επισημαίνοντας εμμέσως ότι δεν διατυπώνεται σχετική απαίτηση από την τρόικα.
– Διευκρινίζοντας ότι η διαχείριση των υδάτινων πόρων αποτελεί ευθύνη των κρατών-μελών, ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Όλι Ρεν τόνισε πως η Κομισιόν αναγνωρίζει ότι το νερό είναι δημόσιο αγαθό που έχει ζωτική σημασία για τους πολίτες.
