Με τον όρο κλιματισμός εννοούμε την πλήρη κατεργασία του αέρα ενός χώρου ώστε τα άτομα που θα κατοικούν στον χώρο αυτό να βρίσκονται σε ιδανικές συνθήκες. Τι ελέγχουμε στον αέρα;
Μα τη θερμοκρασία, την υγρασία και την περιεκτικότητα σε σκόνη. Μόνο ένας πλήρης έλεγχος και ρύθμιση και των τριών αυτών παραγόντων μπορεί κανονικά να ονομασθεί κλιματισμός. Τέτοιο κλιματισμό παρέχουν βέβαια μόνο μεγάλες κεντρικές κλιματιστικές μονάδες.
Από τι αποτελείται τώρα μια κεντρική κλιματιστική μονάδα. Στο ένα της άκρο έχει ένα κιβώτιο μείξεως αέρα. Το κιβώτιο αυτό με δύο τάμπερ ρουφάει αέρα από το περιβάλλον και από αεραγωγούς αναρρόφησης αέρα, από τους διάφορους χώρους ενός κτιρίου και τo μείγμα νωπού και μη αέρα μπαίνει πλέον στο κιβώτιο των ανεμιστήρων που θα τον προωθήσουν στα διάφορα δωμάτια. Πριν βέβαια από την είσοδο του αέρα στους αεραγωγούς προσαγωγής τον περνάμε από ένα κιβώτιο με εναλλάκτες θερμότητας που τον θερμαίνουμε ή τον ψύχουμε και από έναν υγραντή το χειμώνα για να του προσθέσουμε λίγη υγρασία. Το καλοκαίρι η αφύγρανση επιτυγχάνεται στον εναλλάκτη θερμότητας. Ξέχασα να σημειώσω ότι πριν την είσοδο του αέρα στους εναλλάκτες παρεμβάλλεται ένα κιβώτιο φίλτρων που παρακρατεί τη σκόνη. Φίλτρα υπάρχουν πολλών ποιοτήτων ανάλογα με την ποιότητα του αέρα που πρέπει να στείλουμε στο χώρο. Σε ειδικές περιπτώσεις όπως π.χ. χειρουργεία νοσοκομείων, εργοστάσια φαρμάκων και ιδίως βιταμινών, εργοστάσια τροφίμων κ.λπ. τοποθετούνται φίλτρα πολύ ειδικής ποιότητας. Ορισμένα από αυτά παρακρατούν οιαδήποτε ουσία με διάμετρο μεγαλύτερη από 1 μm (1 εκατομμυριοστό του μέτρου ή 0,001 mm) και σε κάποιες περιπτώσεις τοποθετούνται και λυχνίες έντονης υπεριώδους ακτινοβολίας για την αποστείρωση του αέρα. Βεβαίως, όσο πιο «καλά» είναι τα φίλτρα τόσο πιο ακριβά είναι και τόσο πιο συχνά θέλουν αλλαγή, μια και οι πόροι τους στομώνουν από τη σκόνη που παρακρατούν. Είναι προφανές ότι μια πλήρης επεξεργασία του αέρα, όπως αυτή που περιέγραψα, δεν μπορεί να χωρέσει και να γίνει σε τοπικές κλιματιστικές μονάδες (F.C.U. ή Split System).
Σε ένα πολύ μεγάλο κτίριο (γραφείων ή ξενοδοχείο ή νοσοκομείο κ.λπ.) ο όγκος του αέρα που πρέπει να προσάγεται και να επιστρέφει είναι πολύ μεγάλος, οι αναγκαίοι γι’ αυτό αεραγωγοί είναι πολύ ογκώδεις και χρειάζονται πολύτιμο χώρο για την εγκατάστασή τους. Ευρύτατα σε τέτοιες περιπτώσεις εφαρμόζεται ένα μεικτό σύστημα, όπου η κεντρική κλιματιστική μονάδα προκλιματίζει το νωπό μόνο αέρα που χρειάζεται το κτίριο. Οι αγωγοί αναρρόφησης καταργούνται, οι αεραγωγοί προσαγωγής είναι πολύ μικρότεροι, τα δε θερμικά κέρδη (το καλοκαίρι) ή απώλειες (το χειμώνα) αναλαμβάνουν να καλύψουν τοπικές κλιματιστικές μονάδες (fan coil units) που ανακυκλοφορούν τοπικά τον αέρα ενός χώρου. Οι χαραμάδες από τα παράθυρα και τις πόρτες, επιτρέπουν την έξοδο του αέρα που περισσεύει αφού η κεντρική μονάδα προσθέτει συνεχώς νωπό αέρα.
Το όλο βέβαια κτίριο βρίσκεται σε μια υπερπίεση. Εάν σε κάποιους χώρους θέλουμε υποπίεση (π.χ. αίθουσα νοσοκομείου με ασθενείς μεταδοτικών νοσημάτων, χώροι συγκέντρωσης καπνιστών σε κτίρια που απαγορεύεται το κάπνισμα κ.λπ.) τοποθετούμε τοπικούς εξωτερικούς εξαεριστήρες που το προϊόν τους, εάν είναι αναγκαίο, κατεργαζόμαστε (π.χ. αποστειρώνουμε) πριν το διώξουμε στο ύπαιθρο.
Όπως θα καταλάβατε από όσα γράφω πριν, ένας σωστός κλιματισμός δεν είναι κάτι απλό, γι’ αυτό και πρέπει να τον μελετά και να τον εγκαθιστά ειδικευμένο συνεργείο με έμπειρο μηχανολόγο επικεφαλής. Αυτό σημαίνει κόστος. Κόστος σε καλά και πλήρη μηχανήματα, κόστος σε καλά συνεργεία και κόστος σε καλή μελέτη, επίβλεψη και ρύθμιση. Όποιος δεν θέλει να πληρώσει ένα τέτοιο κόστος καταφεύγει συνήθως στη λύση του τοπικού κλιματισμού. Ίσως να υπάρχει κεντρικός λέβητας και κεντρικός ψύκτης νερού, το δε νερό (ζεστό το χειμώνα ή κρύο το καλοκαίρι) να οδηγείται σε F.C.U. Βέβαια και εδώ θέλει προσοχή το δίκτυο του νερού που το καλοκαίρι, όντας κρύο θα ιδρώνει και μεγάλες ποσότητες νερού θα στάζουν από τις σωληνώσεις εκτός εάν έχει προβλεφθεί καλή και απόλυτα στεγανή μόνωση των σωλήνων σε όλο το μήκος τους. Προσοχή θέλουν και η ρύθμιση και οι αυτοματισμοί που θα προβλεφθούν στα F.C.U. Ακόμα φθηνότερη αντιμετώπιση, ιδίως του καύσωνα το καλοκαίρι, γίνεται με τα Split Systems. Η τελείως ανεξάρτητη λειτουργία κάθε μονάδας split δεν απαιτεί ειδικευμένη ρύθμιση. Αν πάντως λυπάστε την τσέπη σας και δεν θέλετε να δημιουργείτε σημαντικό πρόβλημα στον πλανήτη λόγω υπερθέρμανσης, διαλέγετε κλιματιστικά split τύπου inverter ενεργειακής κλάσης Α ή έστω Β.
Οι τελευταίες λύσεις τοπικού κλιματισμού πετυχαίνουν καλή ρύθμιση της θερμοκρασίας, μέτρια ρύθμιση της υγρασίας το καλοκαίρι και της αφαίρεσης της σκόνης, ανύπαρκτη δε ρύθμιση της υγρασίας τον χειμώνα. Τι να γίνει. Το κόστος είναι πάντοτε ανάλογο της ποιότητας.
