Του
Θεόδωρου Γ.
Χρυσολωρά
«Αν υπήρχε καμινάδα τα παιδιά θα ζούσαν». Αυτός είναι ο τίτλος κύριου άρθρου του «Υδραυλικού» (τεύχος 1415), που αναφέρεται στην τραγική περίπτωση των δύο παιδιών από την Αγγλία, τα οποία έχασαν τη ζωή τους από εισπνοή μονοξειδίου του άνθρακα σε ξενοδοχείο της Κέρκυρας. Θα προσθέταμε ότι και οι Γερμανοί τουρίστες στο ξενοδοχείο της Ρόδου θα ζούσαν αν η καμινάδα ήταν στεγανή και ο καυστήρας υγραερίου του ξενοδοχείου ήταν σωστά ρυθμισμένος από αρμόδιο και αδειούχο τεχνίτη καυστήρων.
Και στην περίπτωση της Ζαχάρως Ηλείας δεν θα είχαμε θύματα αν η καμινάδα του σπιτιού ήταν ελεύθερη. Ακόμα μπορούμε να αναφέρουμε και την περίπτωση θανάτου ενός νέου ανθρώπου από εισπνοή μονοξειδίου του άνθρακα στην οδό Ζαγκρέως στην Αθήνα, στην οποία είχε γίνει η αντικατάσταση της φθαρμένης καπνοδόχου με Spiralumin από τον ιδιοκτήτη και χρήστη της επίτοιχης συσκευής αερίου.
Τα αναφέρω όλα αυτά για να δείξω, με τραγικό ίσως τρόπο, τη σημασία που έχει η καπνοδόχος για τη σωστή και ασφαλή λειτουργία μιας εγκατάστασης είτε αυτή λειτουργεί με αέριο είτε με πετρέλαιο.
Καπναγωγοί με μεγάλα οριζόντια τμήματα, καπναγωγοί και καπνοδόχοι με πολλές και απότομες καμπύλες, καπναγωγοί «θαμένοι» που περνούν κάτω από υπόγεια διαμερίσματα ή κάτω από πυλωτές, καπναγωγοί από ακατάλληλο Spiralumin, καπναγωγοί που περνούν μέσα από δωμάτια ή από ντουλάπια για να καταλήξουν στην καπνοδόχο, καπναγωγοί με καθοδικοί κλίση, καπνοδόχοι με λάθος διαστασιολόγηση (μικρή ή μεγάλη διατομή), καπνοδόχοι από ακατάλληλα υλικά (Elenit), καπνοδόχοι χωρίς θυρίδα καθαρισμού, καπνοδόχοι σπασμένες ή ραγισμένες, καπνοδόχοι που δεν ξεπερνούν τη στέγη του κτιρίου αλλά καταλήγουν στη μέση και δίπλα από κάποιο παράθυρο, καπνοδόχοι που εκτός από τα καυσαέρια της κεντρικής θέρμανσης απάγουν και τα καπναέρια από την ψησταριά της πολυκατοικίας, καπνοδόχοι με ελλιπή στήριξη κ.λπ. είναι μερικά παραδείγματα που δείχνουν ότι το σύστημα της απαγωγής των καυσαερίων αντιμετωπίζεται ως υποδεέστερο τμήμα μιας εγκατάστασης, αφού δεν τηρούνται οι κανονισμοί, χρησιμοποιούνται ακατάλληλα υλικά και δεν εφαρμόζονται οι κανόνες της τέχνης.
Ο ρόλος και
οι υποχρεώσεις μας
Εμείς οι εγκαταστάτες – συντηρητές καυστήρων είμαστε μάρτυρες των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε στη λειτουργία και τη ρύθμιση των εγκαταστάσεων εξ αιτίας κακής κατασκευής ή κακής κατάστασης της καπνοδόχου και του καπναγωγού, γιατί οποιαδήποτε κακοτεχνία έχει αντίκτυπο και επίδραση στην καλή και ασφαλή λειτουργίας μιας εγκατάστασης. Εκρηκτικό ξεκίνημα του καυστήρα, ξεκόλλημα και αστάθεια της φλόγας, υψηλή θερμοκρασία καυσαερίων, χαμηλή απόδοση, επιστροφή φλόγας, κάψιμο διασκορπιστή ή μπούκας, λέρωμα ή λιώσιμο και αχρήστευση φωτοκυττάρου, καταστροφή της μόνωσης της πόρτας του λέβητα, κάψιμο του παρεμβύσματος και της φλάντζας στήριξης του καυστήρα, βλάβες και καταστροφή του καυστήρα, υγροποιήσεις, διαβρώσεις, πρόωρη φθορά του λέβητα, θορυβώδης λειτουργίας, είναι ορισμένα από τα αποτελέσματα μιας κακής καπνοδόχου.
Το τμήμα απαγωγής των καυσαερίων (καπναγωγός – καπνοδόχος) θα πρέπει να είναι στεγανό, άκαυστο και ανθεκτικό σε μεγάλες θερμοκρασίες, μονωμένο και να αντέχει σε μηχανικές και χημικές καταπονήσεις. Η εσωτερική επιφάνεια θα πρέπει να είναι λεία και κατά προτίμηση κυκλικής διατομής. Θα πρέπει να είναι σωστά διαστασιολογημένη από τον μελετητή – μηχανολόγο, ανάλογα με την ισχύ της εγκατάστασης και το ύψος.
Εμείς οι εγκαταστάτες – συντηρητές καυστήρων, ακόμα και σε μια νέα οικοδομή, πάμε τελευταίοι και δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα. Αν π.χ. ο κατασκευαστής έχει αλλάξει τη θέση του λεβητοστασίου για να κερδίσει και να πουλήσει μία θέση parking ή μια αποθήκη, με αποτέλεσμα να έχει κατασκευάσει έναν τεράστιο καπναγωγό με πολλές καμπύλες εμείς αυτό δεν μπορούμε να το αλλάξουμε. Εκείνο που εμείς πρέπει και μπορούμε να κάνουμε είναι να μην αντιμετωπίζουμε την καπνοδόχο σαν υποδεέστερο τμήμα, να μην την παραμελούμε και να καταγράφουμε στο φύλλο ελέγχου κάθε τι που διαπιστώνουμε και μπορεί να έχει επίδραση στην ασφαλή λειτουργία μιας εγκατάστασης. Να μην ξεχνάμε ποτέ ότι οι υποδείξεις μας προς τους χρήστες, για να έχουν αξία, θα πρέπει να είναι γραπτές, μέσω του φύλλου ελέγχου.
Κατά τη διάρκεια της ετήσιας συντήρησης θα πρέπει να ελέγχουμε την κατάσταση της καπνοδόχου και να την καθαρίζουμε. Προσοχή όμως. Καθαρισμό καπνοδόχου δεν σημαίνει να ρίξουμε μια βούρτσα από το καπέλο και τελειώσαμε. Αυτό μάλλον βούλωμα λέγεται και όχι καθάρισμα. Αν στη βάση της καπνοδόχου δεν υπάρχει θυρίδα καθαρισμού για να αφαιρεθούν τα κατάλοιπα, τότε δεν μπορεί να γίνει καθαρισμός. Σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει θυρίδα καθαρισμού ή κατασκευάζουμε εμείς ή υποδεικνύουμε στο χρήστη της εγκατάστασης να κατασκευάσει και στη συνέχεια επανερχόμαστε για τον καθαρισμό. Σε κάθε περίπτωση, η θυρίδα μετά τον καθαρισμό θα πρέπει να κλείνει στεγανά. Τα «κόλπα» με τις ανοικτές θυρίδες για να αποφύγουμε τις υγροποιήσεις πρέπει να σταματήσουν γιατί εγκυμονούν κινδύνους. Να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί σε περιπτώσεις που η εγκατάσταση «έχει καπνίσει», γιατί η αιθάλη εκτός των άλλων, είναι και εύφλεκτη. Αυστηροί θα πρέπει να είμαστε με τους καπναγωγούς από ακατάλληλο Spiralumin. Να τους αντικαθιστούμε αμέσως ή να υποδεικνύουμε την αντικατάστασή τους με καπναγωγούς κατασκευασμένους από λαμαρίνα κατάλληλου πάχους. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι καπναγωγοί που κατασκευάζουμε από γαλβανιζέ λαμαρίνα, εμείς και οι φίλοι μας οι υδραυλικοί, με πάχος 0,8 mm δεν πληρούν τις προδιαγραφές προς το πάχος, είναι όμως δέκα φορές προτιμότεροι από το εντελώς ακατάλληλο Spiralumin και η ΕΠΑ τους δέχεται σε εγκαταστάσεις αερίου. Για να κατασκευάσουμε καπναγωγό από λαμαρίνα πάχους 2-3 mm ούτε στον Πειραιά δεν βρίσκουμε πλέον μηχανουργείο για την κατασκευή τους. Προσωπικά έχω συναντήσει 3-4 εγκαταστάσεις του κ. Σαχωλαρίδη που ο καπναγωγός ήταν μέσα στις προδιαγραφές και άλλες 10-15 εγκαταστάσεις σε δημόσια κτίρια.
Το φυσικό αέριο βελτιώνει την κατάσταση
Η διείσδυση του φυσικού αερίου στην κατανάλωση έχει αρχίσει να βελτιώνει την κατάσταση. Η ΕΠΑ δεν δέχεται το Spiralumin για καπναγωγό και ελέγχει, στοιχειωδώς, την κατάσταση της καπνοδόχου.
Στην αγορά έχουν μπει και ήδη άρχισαν να εγκαθίστανται, σε εγκαταστάσεις αερίου, καπνοδόχοι από διπλό ανοξείδωτο χάλυβα με ενδιάμεση μόνωση οι οποίοι λύνουν πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζαμε μέχρι σήμερα (υγροποιήσεις κ.λπ.). Στην αγορά επίσης έκαναν την εμφάνισή τους υλικά τα οποία υπόσχονται διόρθωση των ήδη υπαρχόντων καπνοδόχων κυρίως ως προς το λείο της εσωτερικής επιφάνειας και της θερμομόνωσης για την αποφυγή των υγροποιήσεων σε εγκαταστάσεις που μετατρέπονται από πετρέλαιο σε αέριο και όχι μόνο. Η μη ύπαρξη αιθάλης κατά την καύση του φυσικού αερίου βελτιώνει παραπέρα τα πράγματα, για τη δουλειά μας, για τους χρήστες και γενικότερα για το περιβάλλον.
Κλείνοντας θα ήθελα να διευκρινίσω ότι το θέμα της απαγωγής των καυσαερίων είναι πελώριο και δεν εξαντλείται σε δύο σελίδες. Σκοπός αυτού του άρθρου δεν ήταν να υποδείξω στους παλιούς και πεπειραμένους συναδέλφους πώς να κάνουν τη δουλειά τους. Οι έμπειροι συνάδελφοι μόλις κατέβουν σε ένα λεβητοστάσιο αμέσως καταλαβαίνουν αν η καμινάδα είναι βουλωμένη ή αν έχει κάποιο πρόβλημα.
Έγραψα αυτά τα λίγα, κυρίως για τους νέους συναδέλφους, προκειμένου να αντιληφθούν τη σημασία που έχει στην ασφαλή λειτουργία των εγκαταστάσεων η καπνοδόχος, και να προφυλάσσουν τους εαυτούς τους, τους πελάτες τους και γενικότερα το κοινωνικό σύνολο από δυσάρεστα γεγονότα σαν κι αυτά που ανέφερα στην αρχή, τα οποία μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν η πολιτεία φρόντιζε να ελέγχει αν τηρούνται οι κανονισμοί και οι προδιαγραφές στις εγκαταστάσεις.
Εμείς πάντως ας μην ξεχνάμε ότι η μέτρηση και η ανάλυση των καυσαερίων αρχίζει μετά τη μέτρηση του ελκυσμού της καπνοδόχου. Η μέτρηση του ελκυσμού της καπνοδόχου προηγείται όλων των μετρήσεων, ακόμα και σε νέες εγκαταστάσεις.
