Διάβασα σε προηγούμενο φύλλο του «Υ» τη συνέντευξη του προέδρου των μηχανολόγων κ. Διαμαντίδη και θα μου επιτραπεί να τη σχολιάσω.
1. Παρατήρηση πρώτη και ευχάριστη.
Οι απαντήσεις στις, καίριες ομολογώ, ερωτήσεις του Βασίλη Τσάκου είναι προσεγμένες και απαλλαγμένες από οξύτητες και αντιπαραθέσεις. Και αυτό είναι καλό. Και είναι δύο φορές καλό γιατί θεωρεί τους υδραυλικούς συνεργάτες των μηχανολόγων με τους οποίους πρέπει να κουβεντιαστούν τα όποια προβλήματα εντοπίζονται κ.λπ.
2. Τώρα, σχετικά με τις απαντήσεις που δίνει για τις παρατυπίες των συναδέλφων του τον καταλαβαίνω απόλυτα.
Κι εγώ όταν ήμουν πρόεδρος της ΟΒΥΕ και μου έλεγαν στην τηλεόραση ότι οι υδραυλικοί δεν κόβουν αποδείξεις, τους έλεγα ότι δεν συμμερίζομαι αυτή την άποψη και πιστεύω ότι οι συνάδελφοί μου κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Εγώ βέβαια πρόσθετα ότι αν κάποιοι δεν κόβουν, κακώς το κάνουν και αν δεν κόβουν και όταν τους τις ζητάνε, όπως μου έλεγαν, να πάνε να τους καταγγείλουν στην εφορία.
3. Από εκεί και πέρα διατυπώνει, καλόπιστα πιστεύω, κάποιες παρατηρήσεις και ενστάσεις για κάποιες διατάξεις του Π.Δ. τις οποίες και εγώ καλόπιστα θέλω να σχολιάσω.
Να σημειώσω εδώ ότι εγώ δεν θέλω να επιμείνω στην εφαρμογή κάποιων πραγμάτων γιατί «έτσι λέει ο νόμος» που πρέπει να εφαρμόζουμε. Θέλω να υποστηρίξω ότι σωστά τα λέει ο νόμος (το Π.Δ. 38/91 εν προκειμένω) μιας και ήμουν από τους βασικούς συντάκτες του. Γιατί για μένα έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία να διαπιστώνω ή να μην διαπιστώνω ότι οι προτάσεις και οι επιλογές που έκανα πριν πολλά – πολλά χρόνια επαληθεύτηκαν από τη ζωή, στην πράξη που λέμε ή όχι.
Πριν υποστηρίξω τη θέσπιση της υπεύθυνης δήλωσης, που θεωρεί λάθος ή προσβολή, κατά κάποιο τρόπο, ο πρόεδρος, ας δούμε και ας σχολιάσουμε μερικές επιμέρους παρατηρήσεις του.
4. Ο νόμος 6422/34 δίνει το δικαίωμα στους μηχανολόγους να κάνουν δουλειές κ.λπ.
Σωστό. Γι’ αυτό και εμείς (οι συντάκτες του Π.Δ. εννοώ) βάλαμε τη σχετική διάταξη στο Π.Δ. (αν και ήταν πλεονασμός αφού το λέει ο νόμος) για να τη βλέπουν και οι συνάδελφοί μου (που δεν είναι απαραίτητο να γνωρίζουν τον 6422) και να μην λένε ότι τους παίρνουν οι μηχανολόγοι τις δουλειές παράνομα.
Μερικές παρατηρήσεις όμως.
Ο νόμος είναι του 1934! Τότε που είχαμε …ένα γιατρό και τώρα έχουμε 40 ειδικότητες.
Από όλες τις κουβέντες που έχω κάνει με πολλούς μηχανικούς κανένας και ποτέ δεν υποστήριξε ότι αν σήμερα κάναμε ένα σχετικό νόμο θα τον διατυπώναμε τόσο γενικά που να φαίνεται ότι δίνει ή να δίνει πραγματικά το δικαίωμα σε ένα μηχανολόγο (όχι και ναυπηγό(!!!) που λέει ο νόμος) να κάνει, να εκτελεί με τα χέρια του δηλαδή, …υδραυλικές εγκαταστάσεις, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν ξέρει. Ξέρει χίλια πράγματα παραπάνω από εμένα αλλά, πώς να το κάνουμε, υδραυλικά δεν ξέρει να φτιάχνει.
Εξάλλου και ο πρόεδρος σημειώνει ότι «οι μηχανολόγοι δεν διεκδικούν να είναι εγκαταστάτες».
Άρα όσοι υπογράφουν και ως εγκαταστάτες, δηλαδή ότι έφτιαξαν με τα χέρια τους το έργο, εργασθέντες 20 μέρες, δρουν εντός του νόμου βέβαια, δεν είμαι καθόλου βέβαιος όμως αν προασπίζονται (και με συγχωρείτε για τη βαριά κουβέντα) την αξιοπρέπειά τους.
5. «Δεν πιστεύω, λέει ο πρόεδρος, ότι οι συνάδελφοι χρησιμοποιούν ανειδίκευτο προσωπικό» ή «αλλοδαπούς που δεν ξέρουν τι είναι κουρμπάρισμα». «Άρα πιθανώς θα παίρνουν βοηθούς υδραυλικούς».
Πρόεδρε αγαπητέ ούτε εγώ ξέρω τι χρησιμοποιούν και τι δεν χρησιμοποιούν. Εκείνο που πρέπει να τους πούμε ξεκάθαρα είναι ότι πρέπει να χρησιμοποιούν μόνο αδειούχους και γιατί αυτό λέει ο νόμος αλλά και γιατί αυτό επιβάλλει η σωστή κατασκευή των εγκαταστάσεων που πρέπει να επιδιώκουμε όλοι.
Εμείς στο Π.Δ. 38/91 απαγορεύσαμε στους κατόχους άδειας τεχνίτη Α’ να πάρουν άδεια στα καύσιμα αέρια γιατί εκτιμήσαμε ότι γι’ αυτά (τα καύσιμα αέρια) χρειάζεται μεγαλύτερη εμπειρία και περισσότερη τεχνική κατάρτιση που, κατά τεκμήριο, υποτίθεται ότι κατέχουν οι τεχνίτες Β’ και βέβαια οι εγκαταστάτες.
Ας μη μιλάμε λοιπόν ούτε για βοηθούς, ούτε για καταρτισμένο προσωπικό, παρά μόνο για κατόχους των κατάλληλων αδειών για κάθε δουλειά. Γιατί «αυτό λέει ο νόμος» γιατί σωστά το λέει και τώρα να πούμε ότι πρέπει να τον εφαρμόζουμε.
6. «Θεωρώ ότι οι συνάδελφοι κατασκευαστές τηρούν τους κανόνες της επιστήμης και της τέχνης» υποστηρίζει σε άλλο σημείο ο πρόεδρος.
Πρόεδρέ μου καλά κάνεις (ο ενικός, μου είναι πιο «ζεστός») και το λες αυτό. Εγώ το κατανοώ. Εξάλλου, είπαμε, ότι και εγώ πάνω κάτω τα ίδια έλεγα στις τηλεοράσεις και στις συνεντεύξεις.
Θα μου επιτρέψεις όμως να τα βάλω εγώ στη σωστή τους βάση και αυτό ρητά και κατηγορηματικά και χωρίς καμία επιφύλαξη.
– Βεβαίως υπάρχουν μηχανολόγοι (και εγώ θέλω να πιστεύω ότι είναι οι περισσότεροι) που κάνουν άψογα τη δουλειά τους και τηρούν και τους νόμους.
– Είναι τοις πάσι γνωστό όμως, που λέει ο λόγος, ότι υπάρχουν και μηχανολόγοι και μηχανικοί γενικά που κάνουν δουλειές που εγώ δεν καταδέχομαι ούτε να τις δω, για να μην πω τίποτα χειρότερο. Και παρακαλώ να μην αμφισβητήσει κανείς αυτή τη διαπίστωση γιατί η αγορά «βρίθει αποδείξεων».
Εξάλλου σε ένα κόσμο όπου γιατροί, δικηγόροι, παπάδες, υπουργοί και βεβαίως υδραυλικοί και πάει λέγοντας, δεν πράττουν όλοι το νόμιμο, το σωστό και το πρέπον, δεν νομίζω ότι θα βρεθεί σοβαρός άνθρωπος να υποστηρίξει ότι οι μηχανικοί αποτελούν τη φωτεινή εξαίρεση και όλοι τους είναι άγγελοι με φτερά. Μέρος της κοινωνίας μας είναι και αυτοί και έχουν το μερίδιό τους και στα αρνητικά της.
Γι’ αυτούς λοιπόν τους λίγους (αν είναι λίγοι) γκρινιάζουμε και αυτούς πρέπει να εγκαλέσουμε όλοι να έρθουν στον ίσιο δρόμο και να εφαρμόσουν τους νόμους. Με όσους το κάνουν ήδη δεν έχουμε κανένα πρόβλημα και είμαστε και συνεργάτες και φίλοι.
7. Και τώρα η υπεύθυνη δήλωση και τινά άλλα.
Για να διευκολύνω τους αναγνώστες θα παραθέσω τις κυριότερες αναφορές του προέδρου στο προπροηγούμενο φύλλο του «Υ». Πιστεύω να μην τον αδικήσω.
– Έχουμε αντιρήσεις για τις υπεύθυνες δηλώσεις «γιατί για λόγους αρτιότητας της κατασκευής προφανώς υπάρχει μόνο ο μηχανολόγος και όλοι οι άλλοι δρουν επικουρικά». (Δεν πολυκαταλαβαίνω τι ακριβώς νοείται αλλά τέλος πάντων).
– «Δεν είναι πρέπον, από πλευράς αρτιότητας της κατασκευής ένας επιστημονικός κλάδος να υπογράφει για το δικό του φυσικό αντικείμενο».
– Η εξήγηση που μας έχει δοθεί από την πολιτεία είναι ότι αυτό έγινε για φορολογικούς λόγους και «δεν έγινε για να προσβληθεί ο κλάδος των μηχανολόγων, ότι δεν έχει άρτια εικόνα της κατασκευής».
Αυτό σημαίνει ότι αφού υπάρχει ο επιβλέπων μηχανικός που υποτίθεται ότι βλέπει και παρακολουθεί τα πάντα να γίνονται σωστά (γιατί αυτό είναι το ζητούμενο. Το σωστό) δεν χρειάζεται ούτε να έχει ευθύνη ούτε να υπογράφει κανένας άλλος.
Μια θέση πολύ ξεκάθαρη και πολύ γνωστή σε μένα από τη δεκαετία του …1960!
Επειδή το θέμα είναι σοβαρό, θα ήθελα ευκαιρίας δοθείσης, να το συζητήσουμε. Και ακριβώς για να το συζητήσουμε θα μου επιτρέψετε να κάνω μια μικρή ιστορική αναδρομή.
Σημειώστε ότι ήμουν στο προεδρείο της ΟΒΥΕ από το 1964 και έζησα όλη αυτή την εξέλιξη όχι από κοντά αλλά ως πρωταγωνιστής.
Και τότε λοιπόν, από το 1964 (έτος ίδρυσης της ΟΒΥΕ) και πιο επιτελικά και πιο ολοκληρωμένα μετά τη μεταπολίτευση, ο κλάδος μας έθεσε το θέμα της ποιότητας των υδραυλικών εγκαταστάσεων καταγγέλλοντας ότι:
Η ποιότητα των υδραυλικών εγκαταστάσεων είναι αισχρή:
– Γιατί πολλά υλικά είναι σκέτη σαβούρα.
– Γιατί πολλές φορές εμείς οι υδραυλικοί κάνουμε τη δουλειά μας κατά τρόπο εγκληματικά απαράδεκτο.
– Γιατί, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι επιβλέποντες δεν πατάνε στο έργο.
– Γιατί η πολιτεία δεν κάνει κανένα έλεγχο.
Όπως βλέπετε, πολύ καθαρές και σταράτες κουβέντες.
Μετά το 1975 ζητούσαμε:
– Να συνταχθούν προδιαγραφές για τα υλικά.
– Να συνταχθούν προδιαγραφές για τον τρόπο κατασκευής των εγκαταστάσεων για να φύγουμε από το «κανονισμούς της τέχνης και της επιστήμης» που δεν έλεγαν τίποτα (βγήκαν οι ΤΟΤΕΕ).
– Να χορηγηθούν άδειες στους υδραυλικούς (μετά από σχολές, σεμινάρια, εξετάσεις κ.λπ.) και να ανατεθεί η ευθύνη κατασκευής των εγκαταστάσεων σε αυτούς.
Τι μας λέγανε όλα αυτά τα χρόνια οι διάφοροι υπουργοί, γραμματείς και φαρισαίοι; Ότι έχουμε δίκαιο. Αλλά δίκαιο δεν βρίσκαμε.
Στα πιο κάτω κλιμάκια βέβαια, κυρίως τα πρώτα χρόνια, μας έλεγαν ότι αφού υπάρχει ο επιβλέπων μηχανικός όλα καλύπτονται.
Αφού ξεσηκώσαμε τον κόσμο με αντιεκθέσεις, συνεντεύξεις, παρεμβάσεις σε συνέδρια, δημόσιες συζητήσεις κ.λπ. φτάσαμε στη συγκρότηση μιας ομάδας εργασίας το 1981, για να συντάξει μια πρόταση προς το ΥΠΕΧΩΔΕ στην αρχή και στο υπουργείο Βιομηχανίας μετά.
Πριν αναφερθώ στη σύνταξη του Π.Δ. θέλω να κάνω μια αναφορά σε μια εισήγηση που είχα σε συνέδριο του ΤΕΕ ίσως με θέμα οι κατασκευές στην Ελλάδα προς το τέλος της δεκαετίας του 1970 μάλλον.
Και θέλω να κάνω αυτή την αναφορά γιατί έχει σχέση με τη σημερινή θέση του αγαπητού προέδρου για τις υπεύθυνες δηλώσεις.
Αφού λοιπόν έκανα μια σφαιρική αναφορά με άξονα τα παραπάνω, κατέληξα λέγοντας:
– Δεν δεχόμαστε το επιχείρημα ότι την ευθύνη την έχει ο επιβλέπων μηχανικός:
• Γιατί ο επιβλέπων μηχανικός και όταν είναι στο έργο δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να επιβλέπει ότι εγώ κάνω σωστά την κόλληση μέσα στο χαντάκι των 3 μέτρων και άρα δεν μπορεί να βεβαιώνει στο τέλος ότι όλα έγιναν σωστά και να έχει και την ευθύνη όπως μας λένε οι διάφοροι.
• Γιατί και από δεοντολογική άποψη, εγώ δεν δέχομαι να έχει κάποιος άλλος την ευθύνη των δικών μου πράξεων. Είμαι υπεύθυνος πολίτης και θέλω να έχω την ευθύνη των πράξεών μου, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η σωστή κατασκευή των εγκαταστάσεων. Ο επιβλέπων μηχανικός να έχει την ευθύνη της επίβλεψης και όχι της κατασκευής.
Ποια ήταν η αντίδραση των 200 – 250 μηχανικών που ήταν στην αίθουσα; Χειροκροτούσαν όλοι για ένα λεπτό.
Καταθέτω τη μαρτυρία αυτή για να φανεί πώς έβλεπαν και το θέμα οι ίδιοι οι μηχανικοί εδώ και 30 χρόνια.
Και τώρα η σύνταξη του Π.Δ. 38/91 από την ομάδα εργασίας.
Παρατήρηση πρώτη:
Στην ομάδα εργασίας συμμετείχαν εκπρόσωποι:
– Του υπουργείου Βιομηχανίας (Μ. Μαρινόπουλος).
– Του υπουργείου Δημοσίων Έργων (Χρ. Αναστασόπουλος).
– Του υπουργείου Παιδείας (Μακ. Καρατράσογλου).
– Του ΤΕΕ (Δημ. Πάλλας).
– Του Συλλόγου Μηχανολόγων (Χρ. Σινάνης – Αλ. Ζάννος).
– Του ΟΑΕΔ (Αντ. Λιάτσος).
– Της ΟΒΥΕ (Σπ. Αναγνωστόπουλος – Μαν. Γιακουμάτος).
Η ομάδα συνεδρίαζε επί δύο χρόνια κάθε Δευτέρα σχεδόν.
Παρατήρηση δεύτερη:
Για κάθε θέμα που κουβεντιάζαμε γινόταν σε βάθος καλόπιστη συζήτηση για να βρούμε τα θετικά και ενδεχόμενα αρνητικά.
(Γι’ αυτό λέω ότι εγώ ξέρω τι έχει ειπωθεί πίσω από τις διατάξεις που εσείς διαβάζετε σήμερα).
Παρατήρηση τρίτη:
Όλες οι αποφάσεις και η διατύπωση του κειμένου ήταν ομόφωνες.
Και ακόμα οι υπουργοί το υπέγραψαν όπως ακριβώς το δώσαμε, με απάλειψη μόνο του άρθρου των ποινών που έκοψε το ΣτΕ.
Η ομάδα εργασίας συμφώνησε ότι για να πάμε σε ποιοτικές εγκαταστάσεις έπρεπε να αλλάξει πολλά πράγματα που είχαν αποτύχει. Ένα από αυτά ήταν και η θεωρία ότι υπάρχει ο επιβλέπων μηχανικός και άρα δεν χρειάζεται τίποτα άλλο.
Άποψή της ήταν ότι έπρεπε να πάμε σε εξειδίκευση της ευθύνης στους επιμέρους κλάδους με χορήγηση αδειών σ’ αυτούς κ.λπ. (και όχι μόνο στους υδραυλικούς).
Θεωρώ ότι η άποψη αυτή είναι πια η κρατούσα στον τεχνικό κόσμο.
Η υιοθέτηση της υπεύθυνης δήλωσης ήρθε σαν επακόλουθο της παραπάνω γενικής παραδοχής. Η θεσμοθέτησή της όμως με τις συγκεκριμένες διατάξεις έγινε με κύριο γνώμονα και επιδίωξη να υποχρεώσουμε τον υδραυλικό να διαβεβαιώσει τον ιδιοκτήτη εγγράφως και με υπογραφή και όχι με λόγια:
– Ότι στη δουλειά του έβαλε υλικά με προδιαγραφές.
– Ότι έκανε τη δουλειά σύμφωνα με τις ΤΟΤΕΕ.
– Ότι έκανε όλες τις δοκιμές.
– Ότι οι εγκαταστάσεις μπορούν να λειτουργήσουν κανονικά.
Πιστεύαμε ότι έτσι θα τον υποχρεώσουμε να κάνει πιο σωστά τη δουλειά του γιατί η υπογραφή του θα τον ακολουθούσε στις μετέπειτα ευθύνες.
Και επειδή η πρόταση είναι δική μας, θέλω να δηλώσω ότι είμαστε περήφανοι γιατί κατά τη σύνταξη του Π.Δ. ο κλάδος μας δεν προσπάθησε να αποφύγει τις ευθύνες αλλά έβαλε το κεφάλι κάτω από τη δαμόκλειο σπάθη του νόμου, γιατί αυτό θεωρούσε ότι έπρεπε να κάνει σαν ελάχιστο χρέος προς το κοινωνικό σύνολο που τον συντηρεί.
Θέλω να προσθέσω ακόμα ότι αισθανόμαστε δικαιωμένοι επίσης γιατί επιμέναμε οι υπεύθυνες δηλώσεις να περνάνε από το σωματείο. Και αισθανόμαστε δικαιωμένοι γι’ αυτό γιατί σήμερα οι μόνοι φορείς που ενδιαφέρονται για την εφαρμογή του νόμου είναι η ΟΒΥΕ και οι 75 σύνδεσμοί της.
Και τελειώνω μόνο με δύο λέξεις, ότι τάχα η υπεύθυνη δήλωση θεσμοθετήθηκε για φορολογικούς λόγους κ.λπ.
Ρητή, υπεύθυνη και κατηγορηματική διαβεβαίωση:
Ποτέ και από κανένα, από το 1964 μέχρι σήμερα, δεν συσχετίστηκαν αυτά τα δύο θέματα.
Πιστεύω το κείμενό μου να μην εντάσσεται στις «αντιδικίες και ακρότητες» που δεν κατανοεί ο πρόεδρος.
Προσπάθησα να είναι καλόπιστο και φιλικό στα πλαίσια της άποψης του προέδρου, ότι οι όποιες διαφορές αντιμετωπίζονται στα πλαίσια ενός διαλόγου.
