Μην χαίρεσθε. Δεν έχω τίποτα ευχάριστο να σας πληροφορήσω. Ξέρω ότι όλοι θα θέλατε να μην πληρώνατε το ΙΚΑ του προσωπικού σας (ή και το δικό σας) αλλά να το πληρώνει η οικοδομή (ο κύριος του έργου) όπως του μπογιατζή, του χτίστη, του σοβατζή κ.λπ.
Το σημείωμα αυτό λοιπόν θα αναφέρει γιατί δεν δέχεται κάτι τέτοιο το ΙΚΑ.
Το Θυμήθηκα γιατί μου το έθεσε προχθές συνάδελφος από την Κάρπαθο, όταν τον πήγαινα στο μετρό και του είπα ποιος είμαι, για να δικαιολογήσω την «ανάκριση» που του έκανα: πόσοι είναι, αν έχουν άδειες, αν υπογράφουν Υπεύθυνες Δηλώσεις, αν τις ζητάει η Πολεοδομία κ.λπ. (Όλα εντάξει μου είπε).
Όταν λοιπόν του είπα για τα γαλόνια που είχα, με ρώτησε:
– Γιατί δεν φροντίσατε τόσα χρόνια να ασφαλιζόμαστε κι εμείς από την οικοδομή, όπως οι μπογιατζήδες κ.λπ.
Του εξήγησα πως έχει το θέμα αυτό. Δεν ξέρω αν πείστηκε, γιατί φτάσαμε και στο σταθμό.
Αυτή την εξήγηση θέλω να δώσω σήμερα σε όλους τους συναδέλφους, ή σε όσους διαβάσουν το άρθρο αυτό, το σωστότερο.
Και θέλω να δώσω αυτή την εξήγηση γιατί φαίνεται να απασχολεί πολύ κόσμο αν και δεν πολυαναφέρεται συχνά τελευταία.
Θεωρώ ότι είναι απαραίτητη αυτή η αναφορά για τον πρόσθετο λόγο ότι όσοι το αναφέρουν, το αναφέρουν με ένα παράπονο ότι, δήθεν, η ηγεσία του Κλάδου δεν ασχολήθηκε με ένα τόσο σοβαρό θέμα.
Κι επειδή αυτό είναι άδικο και δεν θέλω να μένουν κάποιοι συνάδελφοι με την εντύπωση ότι τα σωματεία τους και η Ομοσπονδία δεν έκαναν τίποτα, γράφω αυτό το σημείωμα.
Το πρώτο που θέλω να πω είναι ότι το θέμα είναι πολύ παλιό. Θυμάμαι, αλλά το βρίσκω και στις σημειώσεις μου, ότι μας είχε απασχολήσει σαν ΟΒΥΕ και το …1964-65. Δεν θυμάμαι πια τι μας έλεγε το ΙΚΑ τότε, αλλά το πιθανότερο είναι ότι θα μας έλεγε ό,τι μας είπε και αργότερα.
Μετά το 1974 το θέμα ήρθε σε άκρα προτεραιότητα με το ερώτημα, τι είμαστε τελικά, «βιοτέχνες ή οικοδόμοι»;
Η Ομοσπονδία αποφάσισε να το μελετήσει περισσότερο. Όχι βέβαια αν είμαστε βιοτέχνες ή οικοδόμοι, αλλά πώς μπορούμε να υπαχθούμε στο καθεστώς των μπογιατζήδων κ.λπ.
Πήραμε λοιπόν τους νόμους και τους προφήτες (κανονισμός του ΙΚΑ και παρεμφερείς νόμοι) και αρχίσαμε να ψάχνουμε. Επειδή το θέμα ήταν σοβαρό δεν αρκεστήκαμε στη δική μας έρευνα, αλλά αναθέσαμε και σε ένα συνταξιούχο πρώην διευθυντή του ΙΚΑ, που ήταν ειδικός, να μελετήσει το θέμα και να μας κάνει μια έκθεση. Δεν ξέρω αν υπάρχει στα αρχεία της ΟΒΥΕ αυτή η έκθεση, αλλά δεν έχει και μεγάλη σημασία.
Απ’ όλη αυτή την έρευνα και μελέτη, διαπιστώσαμε τα εξής:
Βασικός κανόνας του ΙΚΑ είναι ότι όλοι οι εργοδότες ασφαλίζουν το προσωπικό που απασχολούν.
Το ίδιο εφάρμοζε ή προσπαθούσε να εφαρμόσει, το πιθανότερο, και στους μπογιατζήδες και κυρίως χτιστάδες, σοβατζήδες κ.λπ.
Στην προσπάθειά του λοιπόν αυτή, βρέθηκε μπροστά στο εξής πρόβλημα. Δεν μπορούσε να εντοπίσει τον εργοδότη, τον εργολάβο. Γιατί ένας χτίστης που έπαιρνε μια πολυκατοικία και έπαιρνε όλους τους συναδέλφους από το καφενείο για μεροκάματο (έτσι δούλευαν τότε), όταν τελείωνε αυτή τη δουλειά πήγαινε στον άλλο που είχε πάρει τη δεύτερη δουλειά. Όταν και αν τον εντόπιζε το ΙΚΑ και του ζητούσε τα ένσημα του «προσωπικού του», ο άλλος τους αποστόμωνε.
– Τι λέτε ρε παιδιά; Ποιο προσωπικό; Εγώ μεροκάματο δουλεύω.
Κι έλεγε αλήθεια εκείνη τη στιγμή. Ο μη εντοπισμός λοιπόν μόνιμου εργοδότη ζημίωνε το ΙΚΑ, γιατί δεν μπορούσε να εισπράξει τα ένσημα. Το 1953 λοιπόν έβγαλε ένα νόμο (άρθρο 40, παρ. 1 Ν.Δ. 2698/53) που έλεγε ότι για κάποια επαγγέλματα το ΙΚΑ θα πληρώνει ο κύριος του έργου.
Προσοχή όμως, γιατί εδώ δημιουργούνται οι απορίες και τα παράπονα. Οι συνάδελφοι έλεγαν, γιατί να μην βάλουν και εμάς; Αφού κι εμείς στην οικοδομή δουλεύουμε, σαν τον χτίστη. Δεν δουλεύουμε στο μαγαζί…
Εντάξει, δίκιο έχουν. Έτσι είναι. Στην οικοδομή δουλεύουμε. Μόνο που κάνουν ένα λάθος. Το ΙΚΑ δεν έψαχνε να βρει ποιος κάνει τι και πού δουλεύει. Έψαχνε να βρει ποια οικοδομικά επαγγέλματα μπορούσε να τα εντοπίσει σαν εργοδότες και να εισπράξει τα ασφάλιστρα.
Όταν λοιπόν έφτασε στον υδραυλικό, τον ηλεκτρολόγο, το μαραγκό κ.λπ., δεν είχε κανένα πρόβλημα διότι όλοι είχαμε μια έδρα. Ένα μαγαζί ή το σπίτι μας. Και είχαμε μόνιμα εργοληπτική ιδιότητα. Δεν ήμασταν τη μία εβδομάδα εργολάβοι και την άλλη μεροκάματο. Το ΙΚΑ λοιπόν δεν είχε κανένα λόγο να μας εξαιρέσει από τον κανόνα που λέει ότι όλοι οι εργοδότες ασφαλίζουν το προσωπικό τους.
Εξαίρεσε όσα επαγγέλματα έκρινε ότι δεν είχαν μόνιμη εργολαβική ιδιότητα, δεν είχαν μόνιμη επαγγελματική στέγη και άρα δεν μπορούσε να τους εντοπίσει.
Προσοχή λοιπόν και σ’ αυτό το σημείο. Εγώ δεν έγραψα παραπάνω ότι εξαίρεσε όσους δεν είχαν μόνιμη έδρα κ.λπ. Έγραψα ότι εξαίρεσε όσους έκρινε ότι δεν είχαν κ.λπ.
Και το διευκρινίζω αυτό γιατί πολλοί συνάδελφοί μας έλεγαν παλιά ότι και κάποια επαγγέλματα που εξαιρέθηκαν είχαν έδρα κ.λπ. Σημασία όμως δεν έχει πια και σε πόσο βαθμό είναι αυτό έτσι. Σημασία έχει πώς έκρινε το ΙΚΑ.
Και επειδή, όπως σας έλεγα, παραθέταμε τα ίδια επιχειρήματα από το 1964-65, το ΙΚΑ (η πολιτεία) θέσπισε μια καινούργια διάταξη (άρθρο 3, παρ. 2 Ν. 3376/65) με την οποία έλεγε ότι η αληθής έννοια της συγκεκριμένης διάταξης που εξαιρούσε τα οικοδομικά επαγγέλματα είναι ότι σ’ αυτά δεν υπάγονται οι ξυλουργοί, οι σιδεράδες, οι υδραυλικοί, οι γυψαδόροι, οι ηλεκτρολόγοι, οι ασανσεριτζήδες.
Όπως καταλαβαίνετε μετά από αυτή τη διάταξη κάθε επιχείρημα ότι και εμείς κάνουμε την ίδια δουλειά με τον μπογιατζή δεν είχε καμία τύχη. Σου έλεγαν ότι τους υδραυλικούς τους εξαιρεί ο νόμος και τελείωναν.
Να τελειώσω με μία αναφορά ακόμα που ενισχύει το συλλογισμό μου.
Οι παλιοί συνάδελφοι θυμούνται τους σιδεράδες της οικοδομής να κόβουν τα σίδερα με το ψαλίδι και να τα στραβώνουν πάνω στα μαδέρια, στην οικοδομή.
Αυτούς τότε ,τους ασφάλιζε ο κύριος του έργου (η οικοδομή).
Όταν αργότερα έγιναν οι μάντρες με τα μηχανήματα που έκαναν την ίδια δουλειά, πήρε, με νόμο, τους εργάτες από την οικοδομή και τους πήγε στη μάντρα. Τους ασφάλισε δηλαδή η μάντρα σαν επιχείρηση.
Συμπέρασμα: Θεωρώ ότι η ικανοποίηση αυτού του αιτήματος ήταν και είναι δύσκολη έως αδύνατη, για δύο λόγους.
Ο πρώτος: Αντιβαίνει στην πάγια υποχρέωση όλων των εργοδοτών να ασφαλίζουν το προσωπικό τους.
Ο δεύτερος: Τυχόν απόπειρα του υπουργείου να μας βάλει στην οικοδομή, θα ξεσήκωνε τους μηχανικούς και τους άλλους εργολάβους και σιγά να μην τους αγνοούσε το υπουργείο.
