Πού βρέθηκε όμως ο αέρας; Στο πρώτο γέμισμα της εγκατάστασης ή σε κάθε γέμισμα μετά από κάποια επισκευή είναι εύκολο να φανταστούμε τι έγινε. Το νερό ύδρευσης έχει διαλυμένο αέρα. Με την αύξηση της θερμοκρασίας και τη μείωση της πίεσης από τα 5-6 bar του δικτύου ύδρευσης στα 0,1 bar του δικτύου θέρμανσης του τελευταίου ορόφου είναι φυσικό ο διαλυμένος αέρας να διαχωριστεί από το νερό όπως το διαλυμένο CO2 από τις μπουκάλες ανθρακούχων αναψυκτικών όταν τις ανοίγουμε. Μετά όμως;
Όταν με συνεχείς εξαερισμούς σωμάτων 2-3 μηνών ξαναμαζεύεται αέρας, τι συμβαίνει; Είναι μια εύλογη απορία και την πιο απλή και κατανοητή εξήγηση έδωσε ο τεχνικός της εταιρίας Spirotech (συνεργαζόμενη με τη Wilo) όταν την επισκέφθηκα πριν δύο χρόνια. Δεν έχει σημασία αν μία εγκατάσταση είναι στεγανή στο νερό. Στον αέρα δεν είναι ποτέ, μας είπε. Αν στο δίκτυο υπάρχουν πλαστικοί σωλήνες χωρίς φράγμα οξυγόνου ο αέρας περνάει μέσα από τους σωλήνες και διαλύεται στο νερό. Αλλά και όταν ακόμη χρησιμοποιούμε μεταλλικούς σωλήνες ή σωλήνες πλαστικούς με φράγμα οξυγόνου λιγότερος αέρας πάλι θα διαλυθεί περνώντας μέσα από τους στυπιοθλίπτες των διακοπτών κ.λπ. Αναγκαίος, λοιπόν, είναι ο συνεχής εξαερισμός του δικτύου.
Πώς μπορεί να γίνει αυτός και πού;
Δεν υπάρχει βέβαια θερμαντικό σώμα που να μην διαθέτει ένα μικρό εξαεριστικό. Το κακό είναι ότι για τον εξαερισμό πρέπει ο χρήστης να διαθέτει το κατάλληλο κλειδί και να εξαερίζει τα σώματα του σπιτιού του όταν ακούει ροή νερού που σημαίνει τη συγκέντρωση αέρα.
Αυτό τον εκνευρίζει. Υπάρχει η δυνατότητα αντικατάστασης αυτών των εξαεριστικών με αυτόματα εξαεριστικά, ίδιου σχεδόν όγκου. Η λειτουργία τους βασίζεται σε κάποια υλικά που φουσκώνουν όταν βραχούν και πιέζουν μια βελόνα που κλείνει την έξοδο. Εάν μαζευτεί αέρας ξεφουσκώνουν, η εξαγωγή ελευθερώνεται, ο αέρας φεύγει και φθάνοντας το νερό το υλικό ξαναφουσκώνει και κλείνει την εξαγωγή. Πολύ απλή λύση αλλά σύντομα άλατα είτε φράζουν την έξοδο και παύει να εξαερώνεται το σώμα, είτε επιτρέπουν σε σταγόνες νερού να πέφτουν στο δάπεδο από το εξαεριστικό.
Στα μονοσωλήνια συστήματα επιπλέον και στις δαπεδοθερμάνσεις εξαερώνουμε τις κεντρικές στήλες με αυτόματα εξαεριστικά άλλου τύπου. Στην κορυφή της στήλης το εξαεριστικό διαθέτει έναν μικρό κύλινδρο στον οποίο υπάρχει μέσα του ένας πλωτήρας. Αν γεμίσει με νερό κλείνει μια εξαγωγή. Αν έχει αέρα ο πλωτήρας χαμηλώνει και επιτρέπει στον αέρα να βγει. Υπάρχουν πολλές ποιότητες τέτοιων εξαεριστήρων. Οι φθηνότερες από τον ακριβότερο (και ο πιο ακριβός όσο τουλάχιστον γνωρίζω είναι της Spirotech) έχουν μια σχέση περίπου 1:10 ή ίσως και 1:20.
Τι προσόν έχει ο Spirovent (της Spirotech); Είναι πολύ μεγαλύτερος βέβαια και έτσι σχεδιασμένος ώστε ποτέ η εξαγωγή να μην βρέχεται από το νερό της εγκατάστασης και να κινδυνεύει από τη συγκέντρωση αλάτων και φράξιμό του. Το πρόβλημα είναι, ποιος θα πληρώσει το μεγάλο κόστος. Άλλος βοηθητικός τρόπος υπάρχει;
Πριν προχωρήσω, ας τονίσω δύο θέματα. Τα αέρια διαλύονται περισσότερο μέσα στο νερό όταν η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη και η πίεση μεγαλύτερη. Γι’ αυτό και εξαερισμό χρειαζόμαστε στα υψηλότερα διαμερίσματα. Τώρα, μέσα στο λέβητα που το νερό ζεσταίνεται, αρκετός αέρας συνήθως διαχωρίζεται από το νερό και λόγω της μικρής ταχύτητας προλαβαίνει να δημιουργήσει μεγάλες φυσαλίδες.
Τα παλιά χρόνια με τα ανοιχτά δοχεία διαστολής η προσαγωγή από τον λέβητα ήταν συνήθως κατακόρυφη και εκεί έμπαινε ένας οριζόντιος συλλέκτης (ο κυκλοφορητής τοποθετείτο συνήθως στην επιστροφή). Από τον συλλέκτη αυτόν και σε ευθεία με την έξοδο του λέβητα τοποθετείτο η σωλήνωση εξαερισμού μέχρι το ανοικτό δοχείο διαστολής και οι φυσαλίδες αφαιρούντο αυτόματα από το δίκτυο.
Σήμερα, με τα κλειστά δοχεία διαστολής τέτοια αυτόματη εξαέρωση είναι αδύνατη.
Κυκλοφόρησαν (και υπάρχουν ακόμη) κάποια χυτά εξαρτήματα που δίνουν κάποια βοήθεια. Τοποθετούνται οριζόντια, πρέπει δηλαδή η προσαγωγή αμέσως μετά το λέβητα να γίνει οριζόντια και να βιδώσουμε αυτόν τον εξαερωτή ο οποίος έχει προς τα επάνω ένα κώδωνα στον οποίο συγκεντρώνεται ο αέρας που έχει διαχωριστεί μέσα στο λέβητα. Ένα αυτόματο εξαεριστικό αναλαμβάνει πλέον την αφαίρεσή του. Ας τονίσω εδώ ότι εάν το νερό μετά το λέβητα περάσει από τον κυκλοφορητή ο αέρας ξαναδιαλύεται ή τουλάχιστον οι μεγάλες φυσαλίδες του γίνονται πολύ μικρές, γι’ αυτό και οι εξαερωτές αυτοί έμπαιναν πάντα πριν τον κυκλοφορητή.
Η χρήση τους είναι πολύ περιορισμένη και σπάνια τους συναντά κανείς στους τιμοκαταλόγους των καταστημάτων του κλάδου. Αιτία η μικρή σχετικά βοήθεια που έδιναν στο πρόβλημα και κάποια άγνοια ή και έλλειψη ευαισθησίας των εγκαταστατών για την καλή λειτουργία της εγκατάστασης.
Η Wilo βέβαια προσφέρει δύο πολύ καλές αλλά και ακριβές λύσεις στο πρόβλημα. Έγραψα η Wilo αν και θα έπρεπε να αναφέρω τη συνεργαζόμενη με τη Wilo, Spirotech.
Η πρώτη και σχετικά φθηνότερη (όχι όμως και φθηνή) λύση, εφαρμόζεται σε μονόροφα ή διόροφα κτίρια. Επειδή βίλες κτίζουν και αρκετοί πλούσιοι, όσοι ξέρουν αυτή τη λύση και την προτείνουν, συνήθως παίρνουν τη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη για την εγκατάστασή του και υπάρχει σχετικό εμπορικό ενδιαφέρον. Το σύστημα αυτό μπαίνει στην προσαγωγή μετά (προσοχή μετά) τον κυκλοφορητή. Δεν χρειάζεται μεγάλες φυσαλίδες. Το νερό περνάει από μια οβίδα, πατέντα της Spirotech, στην οποία ο αέρας διαχωρίζεται και αφαιρείται.
Στα τριόροφα και πάνω κτίρια το σύστημα αυτό δεν λειτουργεί λόγω μεγάλης πίεσης. Για την περίπτωση αυτή η Spirotech προτείνει μια πολύ ακριβή λύση στην επιστροφή (προσοχή στην επιστροφή) του νερού. Ένα μέρος του νερού επιστροφής γεμίζει ένα δοχείο στο οποίο μία αντλία κενού αέρα δημιουργεί υποπίεση. Δύο συνδεδεμένα με το δοχείο αυτό συστήματα αφαιρούν τον αέρα αλλά και την τυχόν σκουριά του νερού. Ένας πολύπλοκος αυτοματισμός ελέγχει βαλβίδες για τη λειτουργία του συγκροτήματος και τη θέση του σε επαγρύπνηση εάν κατά τη λειτουργία του αποδειχθεί ότι το δίκτυο δεν έχει πλέον διαλελυμένο αέρα.
Ας μου επιτρέψετε και εσείς αλλά και η Wilo μια εμπορική επισήμανση. Δεν βλέπω καμία δυνατότητα επιτυχίας του συστήματος αυτού σε πολυκατοικίες λόγω του κόστους του και της νοοτροπίας των κατασκευαστών πολυκατοικιών. Μόνη εφαρμογή που βλέπω, είναι σε κτίρια δημόσια ή μεγάλων εταιριών, που διαθέτουν τεχνική υπηρεσία ικανή να πιέσει τους ιδιοκτήτες για τα πλεονεκτήματα που έχει η λύση αυτή και για την μακροχρόνια μεν αλλά σίγουρη απόσβεση του κόστους της λόγω αυξημένης διάρκειας ζωής και μειωμένου κόστους συντήρησης της εγκατάστασης κεντρικής θέρμανσης.
