Αρχική » Περιεχόμενα » Ελεύθερο Βήμα » Ελληνικό: η απληστία είναι θανάσιμο αμάρτημα

Ελληνικό: η απληστία είναι θανάσιμο αμάρτημα

Του Ανδρέα Δάνου, αρχιτέκτονα
Όπως είναι γνωστό, ένα μεγάλο μέρος των καλύτερων παραλιών της Ισπανίας έχει καταστραφεί από την υπερβολική «αξιοποίηση», δηλαδή από την απληστία των «επενδυτών». Ούτε οι ντόπιοι ούτε οι τουρίστες θέλουν πια να μείνουν εκεί, και τα καταλύματα (σπίτια/ξενοδοχεία) έχουν καταντήσει φαντάσματα. Ή, αν προτιμάτε, μνημεία της απληστίας του καπιταλισμού.* Με άλλα λόγια μιας «ανάπτυξης» που θυμίζει το πάθημα του Μίδα…
Ο καλός Θεός της Ελλάδας προστάτεψε λίγο-πολύ μέχρι σήμερα τις παραλίες και τόσους άλλους ωραίους τόπους που -μεταξύ των άλλων- συνιστούν τον κυριότερο παράγοντα της ανερχόμενης «τουριστικής βιομηχανίας» μας. Αν όμως δεν μάθουμε από το θανάσιμο λάθος της Ισπανίας και το επαναλάβουμε στο Ελληνικό, θα είμαστε ασυγχώρητοι. Τόσο οι πολιτικές ηγεσίες όσο και οι πολίτες.
Υπάρχουν ωστόσο παρήγορες ενδείξεις ότι πολίτες με συνείδηση και γνώση, ο επιστημονικός κόσμος, αγωνίζονται για να μετριάσουν -αν όχι να αποτρέψουν πλήρως- το κακό. Μιλάνε κι αυτοί για αξιοποίηση, αλλά για μια άλλη αξιοποίηση…
Το πρώτο τους βήμα πάντως είναι οι αιτήσεις ακύρωσης που έχουν υποβληθεί (δύο ξεχωριστές) στο ΣτΕ.
Συγκεκριμένα: οι αρχιτέκτονες-πολεοδόμοι-χωροτάκτες εστιάζουν στο τεράστιο εμβαδόν της δόμησης που φτάνει περί τα 3.000 στρ., δηλαδή περίπου στο 50% της διαθέσιμης επιφάνειας, συντελεστής τερατώδης για ένα τόσο μεγάλο οικόπεδο, αλλά θέτουν και την άλλη όψη του νομίσματος που είναι η συρρίκνωση του πάρκου που θεωρητικά είναι 2.000 στρ. αλλά στην πράξη, με την ένταξη διαφόρων χρήσεων που δεν είναι πραγματικό πάρκο ελεύθερο για όλους, περιορίζεται σε ακόμα λιγότερα στρέμματα τη στιγμή που η μελέτη Σουφλιά προέβλεπε 4.000 στρ., η μελέτη του Πολυτεχνείου (EMΠ) 4.500 στρ. και η βραβευμένη μελέτη του διεθνούς διαγωνισμού ακόμα περισσότερα.
Αυτή η μελέτη, μάλιστα, βελτιώνει και το φυσικό περιβάλλον, δίνοντας νέα ζωή στα ρέματα που διατρέχουν την έκταση (Ευρυάλης, Τραχώνων κ.λπ.). Θέτουν βέβαια και οικολογικά, οικονομικά, κοινωνικά κ.λπ. ζητήματα, αλλά ο χώρος δεν μας επιτρέπει να τα αναπτύξουμε λεπτομερώς. Ετσι κι αλλιώς εδώ εστιάζουμε στο θέμα της απληστίας, που τελικά θα αποβεί μοιραίο όχι μόνο για την κοινωνία αλλά και για τους ίδιους τους επενδυτές.
Οι αρχαιολόγοι ενίστανται για τους ουρανοξύστες, τον αριθμό (6) και το ύψος τους που μάλιστα υπερβαίνει και το υψόμετρο του Παρθενώνα, κάτι αυστηρά απαγορευμένο μέχρι τώρα, οι περιβαλλοντολόγοι-οικολόγοι και οι δασολόγοι αντιτάσσονται στο κόψιμο έστω και ενός δέντρου για να αυξηθεί η οικοδομήσιμη επιφάνεια κ.λπ. Κανένας δεν αποδέχεται αυτό το φαραωνικό έργο που, εκτός όλων των άλλων, μπορεί να έχει την τύχη των παραλιών της Ισπανίας.
Όπως λέει η συνάδελφος Ελένη Πορτάλιου, τ. καθηγήτρια του ΕΜΠ στην πολεοδομία, ποιος πλούσιος θα αγοράσει ή θα χτίσει τη βίλα του δίπλα στους ουρανοξύστες; Και, συμπληρώνω εγώ, ποιος θα αγοράσει μαγαζί σε μια περιοχή με τεράστιο αριθμό ξενοίκιαστων και άρα φτηνών μαγαζιών που ωστόσο δεν νοικιάζονται; Δεν είναι λοιπόν προφανείς οι κίνδυνοι μιας καταστροφικής φαραωνικής επένδυσης;
Και αν οι κίνδυνοι γίνουν πραγματικότητα, ποιος θα πληρώσει τη ζημιά; Φυσικά τα συνήθη υποζύγια, ο ελληνικός λαός.
Κοντολογίς, μια επένδυση πολύ πιο ήπια, εστιασμένη στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα, στον πολιτισμό κι όχι στον φτηνό εντυπωσιασμό, στα αγαθά που προσφέρει το φυσικό περιβάλλον, όπως η ομορφιά και μια ζωή υγιεινή και χαρούμενη, είναι η απάντηση των επιστημόνων που ζητούν την ακύρωση του ΣΟΑ (Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης), όπως έχει υποβληθεί. Και μια τέτοια στροφή των επενδυτών δεν θα είναι καλή μόνο για το κοινωνικό σύνολο αλλά και για τους ίδιους τους επενδυτές
■ Σύμφωνα με τον Μαρξ, ο καπιταλισμός μοιάζει με ένα υποζύγιο που κινείται με την αδιάκοπη χρήση ενός καμτσικιού ή -σύμφωνα με τη μοντέρνα παραβολή, που είναι μια διασκευή της παραβολής του Μαρξ και έχει γίνει γενικά αποδεκτή- μοιάζει με ποδήλατο που, για να μένει όρθιο, πρέπει συνεχώς να κινείται. Αν σταματήσει, πέφτει. Ετσι και το κεφάλαιο: αν σταματήσει να αυξάνεται, καταρρέει.
Το πώς και γιατί συμβαίνει αυτό, εξ όσων γνωρίζω, δεν έχει ακόμα απαντηθεί ικανοποιητικά και πάντως «δεν είναι της παρούσης». Πρόκειται για έναν ολέθριο καταναγκασμό που μοιάζει ανίκανος να τον αποφύγει χωρίς να αρνηθεί τον εαυτό του.