Πράγματι εάν ο άνθρωπος έγινε βασιλιάς στη γη αυτό οφείλεται στα καταπλητκικά χέρια του, χέρια που κανένα άλλο ζωικό είδος, κανένας πίθηκος δεν διαθέτει και βεβαίως στο μυαλό του που ήδη από την λίθινη εποχή τον οδήγησε στην κατασκευή εργαλείων. Στην αρχή όπλων για το κυνήγι, μετά εργαλείων για την καλλιέργεια της γης, το κτίσιμο σπιτιών κ.λπ.
Σήμερα υπάρχουν εργαλεία που σε κάποιες ειδικευμένες εργασίες έχουν ξεπεράσει τον άνθρωπο. Κανένας άνθρωπος δεν θα προλάβαινε να κάνει τους πολύπλοκους υπολογισμούς για ένα ταξίδι στο φεγγάρι αν δεν υπήρχαν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Ευτυχώς που αυτά τα μηχανήματα έχουν τις δυνατότητες που εμείς τους δίνουμε με το συγκεκριμένο προγραμματισμό τους. Δεν έχουν, ακόμη τουλάχιστον, τη δυνατότητα «αυτοπρογραμματισμού».
Ο υδραυλικός σήμερα έχει στη διάθεσή του μια ποικιλία εργαλείων που ο συνάδελφός του στις αρχές του 20ού αιώνα δεν μπορούσε να ονειρευτεί. Τα μοναδικά εργαλεία του ήταν το σφυροκάλεμο, διάφορα κλειδιά (γερμανικά, καρυδάκια, τσιμπίδες, γαλλικά, παπαγάλος κ.λπ.) κάποιες λίμες και κάποιο βιδολόγο. Α! επίσης είχε και κάποιες συσκευές οξυγονοκοπής και οξυγονοκόλληση. Δεν διέθετε και τη σημερινή ποικιλία υλικών. Το δηλητηριώδες μολύβι χρησιμοποιούνταν ακόμα και στην ύδρευση. Ο πηλοσωλήνας βασίλευε στις αποχετεύσεις και κάθε κομμάτι 50 cm κόστιζε όσο ένα βάζο ή μια γλάστρα.
Ο πρώτος μου εργοδηγός μου έλεγε ότι στο τέλος της δεκαετίας του ‘30, κυλιδράγανε λαμαρίνα για να κάνουν σωλήνες των 5 ή 6”.
Σήμερα τα αρχαία εργαλεία χειρός εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται βέβαια, αποτελούν όμως ένα απειροελάχιστο ποσοστό του οπλοστασίου μας. Στα τελείως χειροκίνητα εργαλεία, λίγα πράγματα προστέθηκαν. Κάποιοι κουρμπαδόροι, κάποιοι κόφτες με το ατσάλινο ροδάκι που κάνει ωραίες κάθετες στον άξονα κοπές χαλκοσωλήνων αλλά και σχετικά μαλακών σιδηροσωλήνων και κάποιες ειδικές πένσες που στεγανοποιούν σε πλαστικούς ή χάλκινους σωλήνες εξαρτήματα (μούφες, καμπύλες κ.λπ.). Η μεγάλη επανάσταση πάντως έγινε στην αντικατάσταση της ανθρώπινης δύναμης από τον ηλεκτροκινητήρα ή κάτι άλλο. Βεβαίως η επανάσταση αυτή υποστηρίχτηκε και από την επανάσταση στην παραγωγή νέων υλικών (χαλκοσωλήνων, ειδικών εξαρτημάτων, πλαστικών σωλήνων, στηριγμάτων, μονώσεων κ.λπ.).
Η κατασκευή π.χ. ειδικών ατσαλόκαρφων επέτρεψε την κατασκευή πιστολιών που με την χρήση καψουλιών τα καρφώναμε στο μπετόν για τη στήριξη σωλήνων, αεραγωγών, καναλιών για την τοποθέτηση καλωδίων κ.λπ. Κάπου χρησιμοποίησα αόριστο χρόνο γιατί λόγω κόστους η χρήση τους έχει σχετικά περιοριστεί. Κάποια εποχή κάθε καραγιαπί έκανε το θόρυβο μιας μάχης από τις πολλές πιστολιές που άκουγες.
Σήμερα τα εργαλεία με ηλεκτροκινητήρα χαμηλής τάσης που λειτουργεί με μπαταρίες αναφορτιζόμενες κάνουν σχεδόν κάθε δουλειά. Βιδώνουν ή ξεβιδώνουν βίδες. Ανοίγουν τρύπες σε μέταλλα ή άλλα υλικά. Με την εφεύρεση συστήματος κρουστικής λειτουργίας ανοίγουν τρύπες στο μπετόν ή και σκάβουν αυλάκια αντικαθιστώντας το σφυροκάλεμο.
Στις τρύπες του μπετόν τοποθετούμε πλέον πλαστικά upat ή σε ειδικές περιπτώσεις μεταλλικά εξαρτήματα και στερεώνουμε σωλήνες ή μηχανήματα. Η ηλεκτροσυγκόλληση έχει αντικαταστήσει την οξυγονοκόλληση σχεδόν παντού. Η τελευταία χρησιμοποιείται πλέον σχεδόν μόνο για σκληρές κολλήσεις χαλκοσωλήνων. Για τις μαλακές κολλήσεις υπάρχει το ΜΑΠ ΓΚΑΖ. Όσο για τους βιδολόγους ας είναι καλά οι ηλεκτρικοί.
Δύο τουλάχιστον άνθρωποι έπρεπε να παιδευτούν για πάνω από δέκα λεπτά αν ήθελαν να ανοίξουν βόλτες 5 ή 6”. Ένας ηλεκτρικός βιδολόγος κάνει την ίδια δουλειά σε λιγότερο από ένα λεπτό.
Υπάρχουν βέβαια και ανάγκες για μεγαλύτερα ή ειδικότερα εργαλεία. Κανένας πια δεν σκάβει με τα χέρια ένα χαντάκι μήκους π.χ. 100 m. Αν μάλιστα είναι σε ένα εργοτάξιο που έχει για άλλο λόγο πρόχειρο το μηχάνημα δεν σκάβει χαντάκι ούτε 5 m. Τι μηχάνημα; Μα μια τσάπα. Κανένας δεν ανεβάζει με τα χέρια βαριά αντικείμενα. Υπάρχουν οι οικοδομικοί γερανοί ή τα αναβατώρια. Ηλεκτρικά βαρούλκα με πρόχειρη ανάρτηση βοηθούν στο κατέβασμα ενός λέβητα στο λεβητοστάσιο. Μικρά χειροκίνητα περονοφόρα αναλαμβάνουν οριζόντιες μεταφορές λεβήτων ή άλλων βαρέων μηχανημάτων. Ειδικά μηχανήματα με ηλεκτροκίνητο αυτοματισμό αναλαμβάνουν την αυτογενή συγκόλληση σωλήνων ΡΕ. Τέλος, και συγχωρέστε με αν κάτι έχω ξεχάσει, αντλίες υψηλής πίεσης αναλαμβάνουν να ξεβουλώσουν σωλήνες αποχέτευσης.
Βεβαίως κάθε έργο πριν να παραδοθεί σε χρήση χρειάζεται έλεγχο. Και σε κάθε βλάβη χρειάζεται μια σωστή διάγνωση. Και εδώ το οπλοστάσιο του υδραυλικού και του τεχνίτη καυστήρων είναι πλήρες. Ηλεκτρονικά θερμόμετρα, αναλυτές καυσαερίων, ανιχνευτές διαρροής αερίων κ.λπ. συμπληρώνουν απλούστερα όργανα ελέγχου όπως τα μανόμετρα π.χ. Βεβαίως υπάρχουν μικροκομπρεσέρ για να γεμίσουμε μια σωλήνωση και να ελέγξουμε τη στεγανότητά της. Τι θα ‘λεγαν άραγε οι προπάπποι μας αν τα έβλεπαν όλα αυτά;
Πριν κλείσω θέλω να τονίσω πως τα εργαλεία εξελίσσονται και επηρεάζονται απόλυτα από τα υλικά που διαθέτει η βιομηχανία. Υλικά που πολλές φορές καταργούν εργαλεία. Παράδειγμα: Τη δεκαετία των ‘70 εμφανίστηκε ο χαλκός στην υδραυλική. Βασικό εργαλείο στο ξεκίνημα ήταν μια συσκευή που δενόταν επάνω στη σωλήνα και είχε έναν οδηγό που επέτρεπε το άνοιγμα μιας τρύπας κάθετης στον άξονά της. Μια άλλη συσκευή ξεχείλωνε τα χείλη της τρύπας προς τα έξω για να χωρέσει μέσα της άλλος χαλκοσωλήνας και να κολληθεί για να δημιουργηθεί ένα ταφ. Φυσικά χρειαζόταν σκληρή κόλληση γιατί δεν μπορούσε να εφαρμοστεί το φαινόμενο της τριχοειδούς συγκόλλησης.
Και σας ρωτώ. Έχετε δει τέτοια συσκευή σήμερα; Γιατί όμως να δείτε; Υπάρχουν τόσα ταφ στο εμπόριο, απλά ή συστολικά, και κοστίζουν τόσο φθηνά που κανένας δεν είναι τόσο τρελλός που να χρησιμοποιήσει μεθόδους του 1970. Ο κόσμος βλέπετε εξελίσσεται. Θαυμάζω την τεχνική λύση και την αρτιότητα πολλών παλαιών συσκευών, την τεχνική δεινότητα των παππούδων μας, αλλά βέβαια δεν θα πρότεινα ποτέ σήμερα παρόμοιες κατασκευές.
EΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ
