Αρχική » Αφιερώματα » Αυτοματισμοί κεντρικής θέρμανσης » Αυτοματισμοί κεντρικής θέρμανσης

Αυτοματισμοί κεντρικής θέρμανσης

Οι αυτοματισμοί έχουν γίνει πλέον απαραίτητοι στη ζωή μας. Έχει προ πολλού περάσει η εποχή που η τεχνολογία και το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, επέτρεπε τα πάντα να γίνονται χειροκίνητα. Σήμερα στον τομέας μας ο θερμαστής π.χ. έχει καταργηθεί. Πώς καταργήθηκε; Μα απλούστατα. Τον αντικατέστησε ο αυτοματισμός.
Τι κάνουν όμως αυτοί οι αυτοματισμοί; Τρία βασικά πράγματα. Μας παρέχουν ασφάλεια, άνεση και οικονομία.
Στον τομέα της ασφάλειας. Ρυθμίζουν τη λειτουργία του καυστήρα με απόλυτη ασφάλεια χωρίς την παρουσία κάποιου που να τον παρακολουθεί. Έτσι ρυθμίζει το χρόνο προαερισμού, προσπινθηρισμού, έναυσης και κανονικής λειτουργίας εφ’ όσον έχει δημιουργηθεί φλόγα. Στη συνέχεια ελέγχει τη θερμοκρασία του νερού του λέβητα, προστατεύοντας το λέβητα. Αν ο λέβητας είναι υπαίθριος και κινδυνεύει να παγώσει το χειμώνα και να καταστραφεί υπάρχουν συστήματα που αποτρέπουν αυτό το πάγωμα. Και πολλά άλλα.
Στον τομέα της άνεσης. Ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του χώρου μας, μια θερμοκρασία που μπορούμε να προκαθορίσουμε διαφορετική κάθε ώρα της ημέρας ή ακόμη και σε εβδομαδιαία βάση για να μειώνεται η θερμοκρασία τις ημέρες που το κατάστημά μας δεν εργάζεται. Ακόμη μας επιτρέπει να ελέγχουμε τη θερμοκρασία από μακριά. Να ξεκινάμε π.χ. τη λειτουργία της θέρμανσης του εξοχικού μας πριν φθάσουμε εκεί και να το βρούμε ζεστό φτάνοντας.
Στον τομέα της εξοικονόμησης δαπανών σε μια απλή κλασική εγκατάσταση θέρμανσης κυρίως ρυθμίζουν τη θερμοκρασία διανομής του νερού θέρμανσης ανάλογα με την εξωτερική θερμοκρασία (θερμοστάτες αντιστάθμισης) ή επεμβαίνουν σε κάθε σώμα ρυθμίζοντας τη λειτουργία του ανάλογα με τη θερμοκρασία του θερμαινόμενου χώρου που διαφέρει από δωμάτιο σε δωμάτιο ανάλογα με τον προσανατολισμό του και την ώρα της ημέρας ή τις καιρικές συνθήκες (ηλιοφάνεια ή συννεφιά). Οι εφαρμογές τέτοιων αυτοματισμών είναι πολύ περισσότερες εάν η πηγή θερμότητας είναι μικτή από ΑΠΕ και καυστήρα καυσίμου ή εάν πλην θέρμανσης παράγουμε και ζεστό νερό χρήσης.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει σχεδόν καμία εγκατάσταση θέρμανσης χωρίς τους αυτοματισμούς ασφαλείας. Φυσικό αφού και κανονισμοί σχετικοί υπάρχουν αλλά και κανένας ιδιοκτήτης δεν αρνείται να καταβάλει τη σχετική δαπάνη για την προσθήκη ενός τέτοιου αυτοματισμού που θα του προτείνει ο συντηρητής. Ας αναφέρω τους κυριότερους αυτοματισμούς αυτής της κατηγορίας. Είναι τα φωτοκύτταρα, οι ακίδες ιονισμού (για αέριο καύσιμο), τα ηλεκτρονικά των καυστήρων, οι θερμοστάτες του λέβητα (που κακώς ονομάζονται και υδροστάτες), οι βαλβίδες στην παροχή πετρελαίου ή αερίου, οι ανιχνευτές στην παροχή πετρελαίου ή αερίου, οι ανιχνευτές διαρροής αερίου, οι αυτόματοι πυροσβεστήρες και συστήματα προστασίας από πάγο. Τα τελευταία είναι απαραίτητα αν ο λέβητας βρίσκεται στο ύπαιθρο ή σε λεβητοστάσια με έντονη έκθεση στο ψύχος (αυτόνομα περίπτερα με τα αντίστοιχα και απαραιτητα ανοίγματα αερισμού) και σε κρύες περιοχές.
Ας τονίσω εδώ ότι όλοι οι θερμοστάτες χώρου έστω και ρυθμισμένοι στο ελάχιστο όριο δίνουν εντολή να λειτουργήσει η θέρμανση αν η θερμοκρασία του σπιτιού μας πέσει κάτω από τους 5°C πράγμα πιθανόν μόνο σε πολύ κρύες περιοχές εάν απουσιάζουμε για πολύ μεγάλο διάστημα. Η αντιψυκτική προστασία του λέβητα προβλέπει εάν η θερμοκρασία του νερού του λέβητα πλησιάσει τους 0°C να τίθεται σε λειτουργία ο κυκλοφορητής και να μεταφέρει θερμότερο νερό από τα σώματα του εσωτερικού του κτιρίου στον λέβητα. Τέτοιο σύστημα φέρνουν εκ κατασκευής όλες οι επίτοιχες μονάδες αερίου που είναι κατασκευασμένες ειδικά για εγκατάσταση στο ύπαιθρο. Προσοχή: Ένα βασικό συμπέρασμα από τα παραπάνω είναι ότι εάν φεύγουμε το χειμώνα για πολλές μέρες από το σπίτι μας πρέπει να μην διακόπτουμε την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στο λεβητοστάσιο. Επίσης ότι πολυκατοικίες ακατοίκητες, κλειστές, πρέπει να έχουν παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στο λεβητοστάσιό τους και να μπαίνει και κάποιος θερμοστάτης χώρου σε κάποιον χώρο της (συνήθως δεν υπάρχει). Αυτά ισχύουν βέβαια για τις περιοχές με θερμοκρασίες που συχνά πέφτουν κάτω από τους 0°C και για τους κρύους μήνες (15 Δεκεμβρίου έως 1η Μαρτίου). Σε πολύ ορεινές περιοχές ή πολύ κρύες περιοχές η επικίνδυνη περίοδος είναι μεγαλύτερη.
Η χρήση των αυτοματισμών άνεσης στην Ελλάδα είναι αρκετά διαδεδομένη όπου μπορεί να εφαρμοστεί και μπορεί να εφαρμοστεί σε μονοκατοικίες ή σε διαμερίσματα με αυτονομία θέρμανσης.
Εκεί που η Ελλάδα είναι πολύ πίσω είναι στους αυτοματισμούς εξοικονόμησης ενέργειας. Και αυτοί oι αυτοματισμοί βέβαια δεν μπορούν να εφαρμοσθούν παντού. Ας τους δούμε λίγο πιο αναλυτικά.
Πρώτος αυτοματισμός ο θερμοστάτης αντιστάθμισης που εφαρμόζεται παντού. Στη Γερμανία, Σκανδιναβία, Ελβετία κ.λπ. η θέρμανση λειτουργεί 11 μήνες το χρόνο, 24 ώρες την ημέρα. Η εξωτερική θερμοκρασία είναι χαμηλότερη από την Ελληνική, η κατανάλωση όμως καυσίμου είναι σχεδόν η μισή απ’ ότι εδώ. Στην Ελλάδα ο μέσος καταναλωτής αφ’ ενός δεν δέχεται την 24ωρη λειτουργία της θέρμανσης που τη θεωρεί σπατάλη, και δεν κοιτά αν αισθάνεται άνετα μια κρύα μέρα, αλλά ελέγχει πόσο ζεστά είναι τα σώματα του καλοριφέρ. Όταν τα πιάσει και δει ότι είναι απλώς χλιαρά, κρυώνει έστω και αν το δωμάτιό του έχει θερμοκρασία 22°C.
Η δεύτερη ομάδα είναι οι θερμοστατικές κεφαλές που ρυθμίζουν ξεχωριστά τη θερμοκρασία κάθε δωματίου. Αυτοί οι αυτοματισμοί μπορούν βέβαια να εφαρμοσθούν μόνο σε μονοκατοικίες ή διαμερίσματα με ατομική θέρμανση, δικό τους δηλαδή λέβητα. Για εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης πρέπει να εγκατασταθεί και σύστημα κατανομής δαπανών με θερμιδομέτρηση κάθε σώματος, σύστημα ακριβό στην εγκατάσταση και λειτουργία (μέτρηση και κατανομή δαπάνης).
Τώρα για παραγωγή ζεστού νερού με ηλιακό συλλέκτη και βοηθητική λειτουργία (αν δεν είναι επαρκής η θέρμανση από τον ήλιο) μιας παροχής ενέργειας από το σύστημα θέρμανσης. Εκεί η απουσία αυτοματισμού είναι σχεδόν καθολική.
Αρκεί να δει κανείς ότι τα ελληνικά boilers τριπλής ενέργειας δεν διαθέτουν υποδοχή για την εγκατάσταση ενός αυτοματισμού. Αποτέλεσμα, είναι η μεγαλύτερη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας παρά εάν δεν είχαμε συνδέσει καθόλου την κεντρική θέρμανση. Γιατί γίνεται αυτό; Γιατί συνήθως ο εγκαταστάτης φοβάται τον ανταγωνισμό και δεν θέλει να αυξήσει το κόστος της προσφοράς του προσθέτοντας τον αυτοματισμό. Ο πελάτης είναι βέβαια συνήθως αδαής.
Είναι καθήκον όλων μας να ενημερώσουμε τους καταναλωτές για τα προσόντα ενός τέτοιου αυτοματισμού αλλά δεν αρκεί αυτό. Πρέπει οι ίδιοι οι υδραυλικοί να μάθουν πώς γίνεται ένας σωστός αυτοματισμός και τι προσόντα έχει. Το λέω αυτό γιατί φοβάμαι ότι και πολλοί υδραυλικοί δεν ξέρουν το αντικείμενο. Το θέμα αυτό είναι αρκετά μεγάλο και σοβαρό και θα το αναλύσω σε σχετικό άρθρο σε επόμενο τεύχος.